هانیه ارجمند منفرد - Student Research Committee, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran.
مریم خانی - Oral and Maxillofacial Radiology, School of Dentistry, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
غلامرضا شریف زاده - Social Determinants of Health Research Center, Department of Public Health, Faculty of Health, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran.
سید رامین نوربخش - Oral and Maxillofacial Radiology, School of Dentistry, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

زمینه و هدف: دندان مولر سوم نهفته با علائمی از جمله: مشکلات پریودنتال، پوسیدگی، کراودینگ، تحلیل ریشه و ایجاد کیست و تومور دندان مولر دوم مجاور در ارتباط است. مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت دندان مولر سوم نهفته فک پایین و تاثیر آن بر دندان مولر دوم مجاور، انجام شد. روش تحقیق: رادیوگرافی پانورامیک ۲۶۴ بیمار دارای دندان مولر سوم نهفته فک پایین مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی بیرجند در سال ۱۳۹۷، به تفکیک جنس و سمت قرارگیری آنها بررسی و موقعیت عمودی دندان مولر سوم نهفته (بر اساس طبقه بندی PELL& Gregory) و زاویه قرارگیری آن (بر اساس طبقه بندی Winter) مشخص شد. همچنین میزان شیوع پوسیدگی دیستالی، تحلیل خارجی ریشه، میزان جابجایی و میزان ایجاد ضایعات التهابی و کیستیک در دندان مولر دوم مجاور بررسی گردید. داده ها با نرم افزار SPSS (ویرایش ۱۹) و آزمون آماری square Chi تجزیه و تحلیل شدند و سطح معنی داری کمتر از ۰/۰۵ در نظر گرفته شد. یافته ها: داده های این مطالعه نشان داد که بیشتر دندان های مولر سوم نهفته در کلاس B و III طبقه بندی Pell and Gregory قرار داشتند و دارای زاویه مزیالی بر اساس طبقه بندی Winter بودند. در ۲۰/۸ درصد بیماران پوسیدگی، ۳ درصد تحلیل ریشه و ۱/۱ درصد جابجایی دندان مولر دوم وجود داشت و هیچ موردی از ابتلا به ضایعات التهابی و کیستیک در دندان مولر دوم به علت دندان مولر سوم نهفته یافت نشد. زاویه مزیالی و افقی دندان عقل نهفته، با افزایش خطر پوسیدگی و تحلیل ریشه دندان مولر دوم همراه بود. همچنین دندان های مولر سوم نهفته کلاس B موجب افزایش پوسیدگی در دندان مولر دوم شدند. نتیجه گیری: بیشترین مشکلات پاتولوژیک در نهفتگی های مزیال، افقی و کلاس B مشاهده گردید. با توجه به ارتباط مشاهده شده، به نظر می رسد زاویه و عمق نهفتگی مولر سوم نهفته باید حین تصمیم گیری برای کشیدن یا نکشیدن آن مورد توجه قرار گیرد.

Impaction, Mandibular Third Molar, Panoramic Radiography, نهفتگی؛ مولر سوم نهفته؛ فک پایین؛ رادیوگرافی پانورامیک