بررسی سازوکار میان مقیاس وقوع بارش های همرفتی بهاره در شمال غرب ایران
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: مجله فیزیک زمین و فضا، دوره: 45، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JESPHYS-45-3_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 125
نویسندگان
دانش آموخته دکتری، گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
استاد، گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
در پژوهش حاضر ضمن تحلیل الگوی گردش مقیاس همدید، با بهرهگیری از یک مدل اقلیمی منطقه محدود، سازوکار میان مقیاس حاکم بر وقوع بارشهای بهاره در شمالغرب ایران بررسی شد. در این راستا، نقش واداشتهای دینامیکی وگرمایش محلی در وقوع بارشها با استفاده از دادههای ایستگاهی، دادههای رقومی باز تحلیل NCEP-NCAR و ERA-Interim و خروجی اجرای مدل RegCM۴ بررسی شدند. یافتهها بیانگر آن است که نمی توان بخش قابل توجهی از بارش های فصل بهار در شمالغرب ایران را به طور مستقل وکامل «بارش همرفتی» نامید. در واقع، بارش های بهاری با مشخصه همرفتی در شمالغرب ایران، اصطلاحا نوعی «همرفت واداشته» محسوب میشوند. بدین معنی که، در صورت عدم وجود واداشتهای دینامیکی در مقیاس همدیدی، از قبیل ناوه تراز میانی وردسپهر، بخش قابل توجهی از بارش های همرفتی شمالغرب ایران به وقوع نخواهند پیوست. همچنین، گرمایش محلی به تنهایی به دلیل نبود رطوبت کافی در منطقه و عدم کفایت آن جهت فراهمسازی نیروی شناوری، قادر به ایجاد ناپایداری مورد نیاز برای وقوع بارش نخواهد بود. تحلیل مقادیرگرمایش بادررو نشان داد که فرارفت افقی گرما از دامنههای کوهستانی به عنوان یک واداشت محلی، در تامین گرما و انرژی دسترسپذیر و تکوین همرفت و بارش همرفتی نقش مهمی دارد. همچنین، بررسی گرمایش محلی نشان دادکه چشمههای گرمایی بر روی دامنههای جنوبی و غربی و چاهههای گرمایی بر روی دامنههای شمالی و شرقی ارتفاعات مشاهده میشوند. یافته کلی آنکه، حضور گذرای واداشت های دینامیکی مقیاس همدیدی در فصل بهار، در ترکیب با حضور پایدار و پیوسته فرارفت افقی و قائم گرما، ناشی از گرمایش محلی بر روی دامنههای جنوبی و غربی ارتفاعات در ساعات روز، وقوع بارش با مشخصات همرفتی را در پی خواهد داشت.کلیدواژه ها
بارش همرفتی, تحلیل میان مقیاس, شمال غرب ایران, گرمایش بادررو, فرارفت افقی, مدل RegCM۴اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.