ارزیابی زمانی-مکانی غلظت ستونی ذرات معلق (PM۲.۵) ناشی از رویدادهای گردوغباری در ایران با استفاده از داده های بازتحلیل NASA/MERRA-۲
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: مجله فیزیک زمین و فضا، دوره: 47، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JESPHYS-47-2_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 143
نویسندگان
استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده
ذرات معلق کوچک تر از ۵/۲ میکرون یکی از مهم ترین آلاینده های هوا هستند که از تنوع و انتشار گسترده ای برخوردار می باشند. رویدادهای گردوغبار یکی از مهم ترین منابع طبیعی انتشار ذرات معلق در جو می باشند. مطالعه حاضر با هدف بررسی تراکم و پراکنش فضایی-زمانی ذرات معلق PM۲.۵ ناشی از رویدادهای گردوغباری در جو ایران طی دوره آماری (۲۰۱۹–۱۹۸۰) بر اساس سامانه ماهواره مبنای MERRA-۲ انجام شده است. داده های مربوطه با قدرت تفکیک زمانی ماهانه، فصلی و سالانه و مکانی°۶۲۵/۰ × °۵/۰ تهیه و پس از اعمال پیش پردازش های لازم، بارزسازی، تجزیه وتحلیل شد. نتایج حاصله به خوبی بیانگر افت وخیزهایی در تراکم ذرات معلق PM۲.۵ طی سال های آماری مورد مطالعه است. اما به طور کلی تراکم ذرات معلق PM۲.۵ رو به افزایش بوده و روند صعودی آن به خصوص در سال های آخر دوره آماری مشاهده شد. تحلیل های آماری تفاوت های زیادی را به لحاظ زمانی و مکانی در میزان ذرات معلق PM۲.۵ نشان می دهد. در میان ماه های موردمطالعه، بیشترین/کمترین تراکم ذرات معلق PM۲.۵ به ترتیب در ماه های می، آوریل و جولای/دسامبر، ژانویه و نوامبر برآورد شد. به لحاظ فصلی هم بیشترین/کمترین تراکم PM۲.۵ در فصول تابستان/زمستان اتفاق افتاده است. توزیع مکانی حاکی از بیشترین تراکم ذرات معلق در بخش های جنوبی، شرقی و شمال شرق می باشد که بیانگر تاثیر قابل توجه کانون های محلی و فرامحلی گردوغبار بر افزایش تراکم ذرات معلق PM۲.۵ در این نواحی می باشد. تحلیل همبستگی نیز رابطه مثبت معناداری میان میزان ذرات معلق PM۲.۵ با دمای سطح زمین و رابطه منفی معناداری با رطوبت سطح خاک و بارش نشان داده است.کلیدواژه ها
ذرات معلق, PM۲.۵, سامانه مدل سازی MERRA-۲, آلودگی هوا, رویدادهای گردوغبار, ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.