پیروز حناچی - استاد دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
نعیمه رضائی - دکترای شهرسازی، دانشگاه سوربن، پاریس، فرانسه

در شهرهای قدیمی ایران، محله، مکانی واقعی برای زندگی، فضایی برای تعاملات اجتماعی و همچنین مکانی برای فعالیت­های تولیدی و اقتصادی بوده است. با تحولات شهری و دگرگونی سبک زندگی، محله­ها نیز با تغییرات قابل توجهی مواجه شدند. در تهران به عنوان پایتخت، تغییرات ایجاد شده بارزترند. محله عودلاجان که در هسته تاریخی شهر واقع شده و تا سال­های ۱۳۴۰، مطلوب­ترین محله برای زندگی بوده، به دنبال گسترش شهر و شکل­گیری محلات جدید و همچنین تاثیر عوامل دیگر از جمله نفوذ بازار و سیاست­های شهری، دچار تحولات اساسی شده است. در اثر فرآیند جابجایی جمعیت و استقرار گروه­های مهاجر و کم درآمد به جای ساکنان اصیل در محله، نحوه سکونت و رفتار افراد در فضای محله نیز تغییر کرده است. هدف از این پژوهش، شناخت چگونگی سکونت در محله و عوامل موثر بر آن است. مطالعات انجام شده در محله نشان می­دهد که چگونگی سکونت و رفتار ساکنان در محله تا حد قابل توجهی متاثر از تصویر ذهنی آنها از محله است. این تصویر ذهنی از یک طرف بستگی به ویژگی­های فردی ساکنان دارد و از طرف دیگر متاثر از عوامل بیرونی مانند خصوصیات کالبدی محیط، نوع نگاه­ها از بیرون به محله و سیاست­های شهری است.

محله, سکونت, حس مکان, ادراک, تصویر ذهنی