محمد رضا متینی - دکترای معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه اشتوتگارت، آلمان

به طور معمول بخش مهمی از تغییرات در معماری از طریق ساختار­های تغییرپذیر ممکن می­گردند. این گونه ساختارها عموما از مصالحی سخت یا نرم یا ترکیبی از این­دو تشکیل شده­اند، اما توسعه مصالح جدید در عرصه معماری، امکان بهره­گیری از اجزای انعطاف­پذیر و خم­شو را نیز در سال­های اخیر فراهم نموده است. این گونه ساختارهای تغییرپذیر­خم­شو، برتری­هایی نسبت به ساختار­های تغییرپذیر معمول داشته که از مهم­ترین آنها سادگی، سبکی، نیاز به اجزای الحاقی کمتر و قابلیت بازگشت­پذیری ساده­تر به فرم اولیه می­باشد. نو بودن این­گونه سازه­ها باعث گردیده پاسخ به بسیاری از مسایل و سوالات مربوط به آنها، مطالعه و پژوهش­های جدیدی را طلب کند که یکی از مهم­ترین این سوالات به  مکانیزم­های مناسب برای تغییرپذیری آنها مربوط می­شود. در این مقاله سعی شده تا با رویکردی بایونیکی به یافتن پاسخ­هایی ملهم از طبیعت برای مکانیزم­های مولد تغییر فرم در این سازه­ها پرداخته­شود. در این مسیر با به­کارگیری فرایندی سلسله مراتبی و علمی، سعی به یافتن الگوهایی مناسب از طبیعت، استخراج ایده­ها از این الگو­ها و ارایه مثال­هایی عملکردی در معماری با ایده­های به­دست آمده شده است. در این مسیر دو روش برای انتقال قوانین طبیعت به معماری پیشنهاد گردیده که این روش­ها می­توانند در بسیاری از رویکردهای بایونیکی مشابه نیز استفاده داشته باشند.

ساختارهای تغییرپذیر, سازه های خم شو, بایونیک, الگو های هندسی, مدل های فیزیکی, فرایند بالا به پایین