چالش های مدیریت صنفی در تئاتر ایران

فقدان انجمن صنفی مستقل در تئاتر ایران موجب شده تا تئاتر به عنوان شغل مطرح نباشد و هنرمندان تئاتر از حمایت شغلی برخوردار نباشند و این نارسایی، زیست ابتدایی و اقتصاد تئاتر را دچار بحران مدیریتی کرده است چراکه انجمن صنفی در تمام دنیا حامی کارکنان یک شغل در زمینه­های بیمه، درمان، بازنشستگی، بیکاری، ورشکستگی، درآمدزایی و معرفی به کار است و در ایران چنین هویتی وجود ندارد. در ایران سه گونه تشکل صنفی، هنری و مردم­نهاد زیر نظر سه وزارتخانه دولتی کار، فرهنگ و کشور وجود دارد که از نظر قانون­گذاری و خدمت­رسانی، شباهت اساسنامه­ای و مجوز و کاربردی با انجمن­های صنفی دنیا ندارند. تشکل صنفی مربوط به حمایت از حقوق اعضا بوده و تشکل هنری مربوط به کیفیت آثار هنرمندان است و تشکل مردم­نهاد به فعالیت اجتماعی با همراهی مردم ارتباط دارد. از طرفی انجمن­های صنفی ایران قابل مقایسه با دنیا نیستند چراکه عدم استقلال و نظارت دولتی و رویکرد غیرانتفاعی مانع از همسانی و همکاری با انجمن­های صنفی دنیا و قانون بین­المللی کار می­شود. انجمن­های صنفی در دو هویت کارگری (هر کسی که کار می­کند) و کارفرمایی (هر کسی که کار ایجاد می­کند) شکل می­گیرند و صنف به دو هویت کارگر و کارفرما وابسته است. تئاتر در ایران نه کارفرما دارد و نه از قوانین کارگری پیروی می­کند بنابراین حتی اگر تشکلی ایجاد شود به دلیل فقدان رابطه قانونی کارگر و کارفرما، امکان فعالیت ندارد. به دلیل بحران اقتصادی تئاتر و ناکارآمدی انجمن­های هنری در حمایت از هنرمندان، چالش­های بسیاری پیش روی مدیریت صنفی در تئاتر ایران است که مهمترین آنها عبارتند از: عدم استقلال، فقدان هویت کارگری در قانون کار، تمایل غیراقتصادی هنرمندان، عدم تطبیق با قوانین دنیا، بیمه­های غیرپشتیبان، شبه­صنف­های دولتی، تجربه اندک صنفی، نظارت حاکمیتی، منابع محدود پژوهشی و ناآگاهی حقوقی هنرمندان. هدف از این پژوهش، شناسایی چالش­های پیش روی تشکیل انجمن صنفی و خدمات صنفی برای هنرمندان تئاتر ایران همپای هنرمندان تئاتر در جهان است. این پژوهش اسنادی و تطبیقی با رویکرد تحلیل کیفی مقایسه­ای بر قوانین کار، صنف و تاریخ تشکل­ها، سیری کوتاه دارد بر صنف­های تئاتری دنیا در مقایسه با نارسایی قانونی و خدماتی و نظارتی در صنف­های ایران. همچنین سدهای تشکیل صنف و خدمات آن را بررسی می­کند که هنرمندان بتوانند با شناخت روشن­تری به سوی تشکیل انجمن صنفی و یافتن راهکارهایی برای مدیریت این چالش­ها در تئاتر حرکت کنند

کلیدواژه ها:

مدیریت ، صنف ، تئاتر ، صنعت ، کارگر و کارفرما