میلاد شفیعی - Associate Professor, Health Policy and Management Research Center, Department of Management Sciences and Health Economics, School of Public Health, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
ضحی دری - MSc student in Healthcare Management, Department of Management Sciences and Health Economics, School of Public Health, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
فرزان مددی زاده - استادیار، مرکز تحقیقات مدل سازی داده های سلامت، گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران
محمد رنجبر - Associate Professor, Health Policy and Management Research Center, Department of Management Sciences and Health Economics, School of Public Health, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
بهروز حیدری - Assistant Professor, Department of Clinical Pharmacy, School of Pharmacy, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran
حسین عامری - Assistant Professor, Health Policy and Management Research Center, Department of Management Sciences and Health Economics, School of Public Health, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran

زمینه و هدف: مصرف خودسرانه دارو یکی از بزرگ ترین معضلات اقتصادی-اجتماعی و بهداشتی جوامع مختلف محسوب گشته و مصرف غیراصولی و غیرمنطقی داروها می تواند بعضا عواقب ناگوار و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد. مطالعه حاضر باهدف بررسی وضعیت مصرف خودسرانه دارو و عوامل مرتبط با آن در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد انجام شد. روش پژوهش: مطالعه حاضر از نوع تحلیلی بود که در سال ۱۳۹۹ انجام گردید. جامعه آن را دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد تشکیل دادند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۰۰ نفر محاسبه شد و روش نمونه گیری به صورت طبقه ای-تصادفی بود. داده های موردنیاز به وسیله پرسشنامه محقق ساخته مطالعه قلی پور و همکاران (۱۳۹۱) جمع آوری شد. جهت توصیف داده ها از فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار و جهت تحلیل از روش های تحلیل پاسخ های چندگانه و آزمون کای اسکوئر و رگرسیون لجستیک باینری استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها توسط نرم افزار ۲۰ SPSS و با در نظر گرفتن سطح معنی داری ۵ درصد انجام شد. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر بیانگر اذعان ۳۹ درصد از دانشجویان به مصرف خودسرانه دارو بود. شایع ترین علت مصرف خودسرانه در میان دانشجویان، تجربه قبلی از بیماری (۵۰/۴درصد) و مهم تلقی نکردن بیماری (۴۷/۰درصد) گزارش شد. بیشترین مصرف خودسرانه دارو برای مرتفع نمودن بیماری سرماخوردگی (۵۳/۰درصد) و بیشترین فراوانی ازنظر نحوه تامین داروی موردنظر برای مصرف خودسرانه متعلق به خرید دارو از داروخانه با میزان ۵۲/۱درصد بود. نتایج رگرسیون لجستیک باینری نشان داد تنها یکی از رنج های متغیر درآمد (بین ۲ تا ۳ میلیون تومان) تاثیر معنی داری بر احتمال مصرف خودسرانه دارو دارد (۰/۰۲p = ). شانس مصرف خودسرانه دارو در درآمدهای بین ۲ تا ۳ میلیون تومان حدود ۲ برابر دانشجویان با درآمدهای بیش از ۳ میلیون تومان بود (۱/۸, OR = ۰/۰۲p = ). نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که ۳۹ درصد از دانشجویان مصرف خودسرانه دارو دارند؛ و هر چه درآمد افراد بیشتر باشد مصرف خودسرانه در بین آن ها بیشتر است.

Keywords: Drug, Self-medication, Students, واژه های کلیدی: دارو, مصرف خودسرانه, دانشجویان