محسن ابراهیمی خوسفی
مهرداد کاشف مبارکه
علیرضا آزموده اردلان
سعید غلامی نتاج
سعید وکیلی
امیر ثامنی
حمید محمدی
مرتضی مهرعلی تبار فیروزجایی
هدایت درویشی
علیرضا نیکبخت شهبازی
محمد حسن شکری
حسین آرامی
میانا ابوطالبی
مهدی رازپور
مصطفی کشتکار

توجه به اهمیت آمایش سرزمین، نقش و جایگاه آن در نظام برنامهریزی، همواره یکی از مهمترین موضوعات مورد

تاکید سازمان برنامه و بودجه کشور بوده است. این مهم، با فرمایشات مقام معظم رهبری و تاکیدات ریاست محترم

جمهوری اسلامی ایران، با جدیت بیشتری در دولت تدبیر و امید پیگیری شده است. بنابراین، نظر به اهمیت

موضوع و با استناد به تکلیف قانونی ماده ۲۰ قانون برنامه ششم، سازمان برنامه و بودجه در حال تدوین سند ملی

، آمایش سرزمین به عنوان نقشه راه سازماندهی توسعه فضایی کشور است. به این منظور ابتدا در شهریورماه ۹۹۱۱ شورای عالی سیاستگذاری و راهبری تدوین سند ملی آمایش سرزمین به ریاست محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، متشکل از ۹۰ صاحبنظر حقیقی، معاونان سازمان، رئیس مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری، روسای سازمان نقشهبرداری کشور و مرکز آمار ایران و رئیس امور برنامهریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان با وظیفه راهبری و نظارت عالیه بر کلیه فرایندهای تدوین سند تشکیل شد.

این شورا طی برگزاری پنج جلسه، ساختار اجرایی تدوین سند، تعریف سند ملی و استانی، اهداف تدوین سند،

مبانی نظری نظریه پایه توسعه، مفروضات اساسی استنتاجی از اسناد فرادست، چارچوب کلان شرح خدمات،

خروجیهای مورد انتظار و مدل تلفیق مطالعات را به تصویب رسانده است. بر مبنای مصوبات این شورا، سند ملی

آمایش سرزمین، سندی است راهبردی که با تکیه بر سیاستهای کلی نظام و اصول و جهتگیریهای ملی آمایش

سرزمین، مشتمل بر سازمان فضایی مطلوب توسعه کشور در افق ۹۰۲۰ ، نظام تقسیم کار ملی، منطقهای و استانی و ارائه تدابیر و تمهیدات لازم برای تحقق آن است. این سند اهدافی نظیر انتظامبخشی جریانهای متعدد

برنامهریزی موثر بر توسعه سرزمین، همافزایی مداخلات فضایی بخشها در قلمروهای مختلف سرزمین، ارتقاء

بهرهوری سرزمین، کاستن از عدم تعادلهای منطقهای، فعالسازی مزیتهای مغفول مانده و خلق مزیتهای جدید،

سازماندهی نظام سکونتگاهی کشور، توجه ویژه به قلمروهای خاص سرزمینی، استفاده موثر از ظرفیتهای

اجتماعی، قومی و فرهنگی مناطق مختلف و ایجاد بستر مناسب برای توسعه پایدار سرزمین را در بر دارد.

با مرور تجربیات جهانی و بهرهگیری از نظرات کارشناسان و خبرگان حوزه آمایش سرزمین، سند ملی آمایش

سرزمین شامل خصوصیات ذیل است:

- مبنای قانونی: ماده ۲۰ قانون برنامه ششم توسعه.

- افق: سال ۹۰۲۰ هجری شمسی.

ب

- الزامآوری: الزامآور برای بخش دولتی و راهنمای عمل بخش خصوصی.

- قلمرو جغرافیایی: ملی و استانی.

- فرایند تدوین: بر مبنای ساختار اجرایی مصوب شورای عالی راهبری و سیاستگذاری تدوین سند ملی و با

هدایت سازمان برنامهوبودجه کشور و مشارکت کلیه دستگاههای اجرایی، وزارتخانهها و صاحبنظران

تخصصی حقیقی و حقوقی.

- مرجع تصویب: شورای عالی آمایش سرزمین.

- پایش و ارزیابی: بر مبنای شاخصهایی که مقرر است در حین فرایند تدوین سند تهیه شود.

نوشتار حاضر بر مبنای مصوبات شورای عالی سیاستگذاری و راهبری تدوین سند ملی آمایش و همچنین جلسات

متعدد برگزار شده با کارشناسان، خبرگان و صاحبنظران حوزههای مختلف بهخصوص حوزه آمایش سرزمین، به

منظور ارائه اهم تعاریف، مفاهیم، اهداف، خروجیهای مورد انتظار و ساختار نهایی سند ملی آمایش سرزمین

تدوین شده است.