مقایسه تاثیر سامانه هلالی آبگیر بر پوشش گیاهی و سطوح رطوبت خاک در شرایط ترسالی و خشکسالی (مطالعه موردی: مراتع زیرکوه -خراسان جنوبی)
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: مجله علمی سامانه های سطوح آبگیر باران، دوره: 11، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JIRCSA-11-3_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 84
نویسندگان
Assistant Professor, Department of Rangeland and Watershed Management and Research Group of Drought and Climate Change, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Birjand, Birjand, Iran, Email: rostampour@birjand.ac.ir
Assistant Professor, Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Birjand, Birjand, Iran., Email:msaghari@birjand.ac.ir
M.Sc. Graduated, Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Birjand, Birjand. Iran., Email:habib_۱۳۶۲۵۵@birjand.ac.ir
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی تاثیر احداث سامانه هلالی آبگیر بر خصوصیات پوشش گیاهی و سطوح رطوبتی خاک در مراتع دشتی منطقه آهنگران شهرستان زیرکوه، استان خراسان جنوبی انجام شد. عملیات ذخیره نزولات آسمانی با سازه هلالی آبگیر به همراه نهالکاری در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ در چهار منطقه مجاور یکدیگر انجام شده است. در این طرح، بذرپاشی در داخل هلالی و روی پشتههای هلالی انجام شده است. در چهار منطقه مورد مطالعه، سطح تاج پوشش، ارتفاع و تولید گیاه تاغ (Haloxylon persicum Bunge) اندازهگیری شد. به منظور بررسی اثر سازه بر خصوصیات خاک، در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ اقدام به نمونهبرداری از خاک داخل هلالی و بیرون هلالی در عمق ۳۰-۰ سانتی متر شد. سطوح مختلف رطوبت، بافت خاک، وزن مخصوص ظاهری و میزان مواد آلی خاک در آزمایشگاه تعیین شد. به منظور بررسی اثر سال بر خصوصیات پوشش گیاهی، از آزمون کروسکال-والیس استفاده شد. هم چنین جهت مقایسه خصوصیات پوشش گیاهی در داخل هلالی و روی پشته هلالی و هم چنین خصوصیات خاک در داخل هلالی و بیرون هلالی از آزمون تی استیودنت استفاده شد. نتایج نشان داد که محل بذرپاشی در سامانههای هلالی آبگیر بر روی خصوصیات پوشش گیاهی معنی دار است (۰۱/۰p≤)، به طوریکه سطح تاج پوشش و ارتفاع پایههای گیاه تاغ حاصل از بذرپاشی بر روی پشتهها بیش تر از داخل هلالی آبگیر است، نتایج نشان داد که اثر هلالی آبگیر به جز رطوبت اشباع بر روی سایر خصوصیات رطوبتی خاک، اجزای بافت خاک، وزن مخصوص ظاهری و مواد آلی خاک معنیدار نشده است (۰۵/۰p≥). خاک هر دو منطقه از نوع شنی لومی بوده و پس از گذشت ۴ سال از احداث هلالی آبگیر، بافت خاک داخل هلالی آبگیر تغییر نکرده است. دو سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ که از جمله سالهای پرباران منطقه محسوب میشوند، اجرای طرح هلالی آبگیر در منطقه باعث افزایش پوشش گیاهی نسبت به منطقه شاهد، شده است اما در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ که از جمله سالهای خشک منطقه به شمار میروند، سامانه هلالی آبگیر نقشی در افزایش کمی پوشش گیاهی مرتعی نشان نداد.کلیدواژه ها
Drought, Haloxylon persicum planting, Production, Semi-circular bunds, Soil texture, Water storage, بافت خاک, تاغکاری, تولید, خشکسالی, ذخیره آب, هلالی آبگیراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.