سعیده علی کائی - دانشگاه تهران
بهناز امین زاده گهرریزی - استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران،

امروزه شهرها با مسائل پیچیده ای مواجه گردیده­اند که فرایند رایج طراحی ­شهری توانایی مقابله با آنها را ندارد؛ از این رو، بسیاری از طراحان ­شهری به دنبال دانشی هستند که بتوانند آنان را در چگونگی پیمایش فرایند­ هدایت کرده، و محصول فرایند طراحی ­شهری را مشروعیت بخشد. براین­اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت مفاهیم موثر بر تحولات محتوایی و رویه­ای فرایند طراحی و ارزیابی میزان کاربست این مفاهیم در پروژه­های طراحی ­شهری ایران است. بدین­منظور به دلیل عدم نظریه­پردازی مباحث رویه­ای در چارچوب دانش طراحی شهری، با رجوع به نظریه­های رویه­ای دانش برنامه­ریزی شهری و بررسی آن در چارچوب تحولات ماهیت طراحی شهری و فراورده مورد انتظار از آن، مفاهیم اساسی تاثیرگذار بر چگونگی پیمایش فرایند طراحی شهری استخراج و در قالب چارچوب ارزیابی پژوهش تدوین و تشریح گردیده است. این چارچوب امکان بررسی و تحلیل فرایند­ طراحی ­شهری پروژه­های منتخب را با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی جهت­دار و روش­های آماری متناسب، فراهم می­آورد. نتایج ارزیابی نشان می­دهد مفاهیم خواست­عمومی، قدرت و مشارکت­مردمی، به­ترتیب کمترین، و مفاهیم مداخله چندسطحی، زمینه­گرایی، مساله­گرایی و انعطاف­پذیری، به ترتیب بیشترین میزان کاربست در پروژه­ها را به خود اختصاص داده­اند؛ که این امر نشان از غلبه رهیافت راهبردی در پروژه­های طراحی ­شهری کشور دارد.

نظریه, عمل, فرایند طراحی شهری, ارزیابی, تحلیل محتوای کیفی, پروژه های طراحی شهری ایران