ملیحه طهماسبی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ هنرایران اسلامی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان
زینب صابر - دانشیار دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان

مطالعات در حوزه هنرهای اسلامی با توجه به اینکه پیشینه زیادی دارد اما همواره با چالش­هایی مواجه بوده است. یکی از این چالش­های پیش رو خود واژه هنر­های اسلامی است که در دوره معاصر نظر بسیاری از پژوهشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است. در این مقاله سعی شده کتاب هنر پیرااسلامی (تحلیل انتقادی گفتمان­های مسلط در مطالعات هنراسلامی) نوشته صادق رشیدی مورد نقد و بررسی قرار گیرد، نویسنده با اشاره به دو گفتمان تاریخی و سنت­گرا به نقد آنها پرداخته و بیان می­کند که هنراسلامی پاسخ­گوی نیاز مطالعات هنر در جامعه معاصر نیست و پیشنهاد می­دهد که از گفتمان هنر پیرااسلامی به جای هنراسلامی استفاده شود. مقاله حاضر با بررسی و تحلیل گفتمان تاریخی و سنت­گرا به نقاط قوت و ضعف این کتاب و دیدگاه منتقدان پرداخته است. اگر چه می­توان گفت همراستا با نظر نویسنده کتاب گفتمان هنراسلامی پاسخ گوی جغرافیای گسترده سرزمین­های اسلامی نیست، اما گفتمان هنر پیرااسلامی مطرح شده در این کتاب نیز باید روش­شناسی واضح­ تری ارائه دهد.

هنراسلامی, هنر پیرااسلامی, گفتمان­تاریخی, گفتمان­سنت­گرا, نشانه­شناسی فرهنگی, جغرافیای ­تاریخی