مهدی پوررضا - دانشجوی دکترای حقوق جزاء و جرمشناسی، واحد آیت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران
فرهاد اله وردی میگونی - استادیار گروه حقوق، دانشگاه مازندران ،بابلسر،ایران
محمد نبی پور - استادیار گروه حقوق، دانشگاه شمال، آمل، ایران

تاریخ دریافت: ۱۴۰۲/۰۱/۳۱                     تاریخ بازنگری: ۱۴۰۲/۰۲/۱۱                     تاریخ پذیرش: ۱۴۰۲/۰۲/۱۷    به موجب اصل ۱۶۶ قانون اساسی: « احکام دادگا­ه­ها باید مستند و مستدل به مواد قانون و اصولی باشد که براساس آن حکم صادر شده است». الزام قاضی به توجیه رای، یکی از مهمترین متغیرهای دسترسی به عدالت و انصاف است. آراء مستدل از یک سو امکان نظارت دقیق­تر مراجع عالی بر آراء کیفری را فراهم می­کند و از سوی دیگر به افزایش احساس عدالت در میان مخاطبان رای می­انجامد. نگارنده در این مقاله با هدف بررسی انتقادی وآسیب­شناسی نسبت  به شیوه رسیدگی به دلایل در مراجع کیفری با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی به این نتیجه رسیده است که برای تحقق دادرسی منصفانه، توجه به دلایل و صدور آراء مستند و مستدل اهمیت بسزایی دارد، به گونه­ای که ضمن جلوگیری از استبداد قضات، طرفین دعوا از موجبات رد و قبول ادعاها و ادله خود مطلع خواهند شد؛ البته برای تحقق دادرسی منصفانه، وجود قضاتی متخصص و آموزش­دیده لازم است تا با تکیه بر دانش و تخصص خود به ارزیابی ادله پرداخته و در نهایت آرائی مستدل و مبتنی بر مستندات قانونی صادر نمایند.

آسیب شناسی استدلال قضایی, آسیب شناسی سیاست قضائی, آسیب شناسی شیوه رسیدگی به دلایل