بررسی و تحلیل‎ ‎سازمان فضایی‎ ‎منطقه کلانشهری تهران با‎ ‎استفاده از جریان فضایی جمعیتی

در ادبیات نوین برنامه­ریزی منطقه­ای الگوی سازمان فضایی مناطق هرچه بیشتر تحت تاثیر تعاملات میان سکونت­گاه­هاست، این امر باعث شکل­گیری پیوندهایی میان کانون­ها می­شود و در صورت هدایت صحیح روند سازمانیابی فضا می­تواند به یکپارچگی فضایی-عملکردی منطقه بیانجامد. براساس مستندات طرح­های فرادست نیروهای مرکز گرا به سمت کلانشهر تهران، سیل عظیم نیروهای کار و جریان افراد با هدف برخورداری از خدمات و تسهیلات برتر متمرکز شده در تهران، سازمان فضایی نامتعادلی را تداعی می­نماید. این پژوهش با بهره گیری از روش بررسی و تحلیل جریان سفرها (تعداد مسافران جابه جاشده بین شهرهای منطقه کلانشهری تهران)، الگوی حاکم بر سازمان فضایی منطقه کلانشهری تهران بازشناسی و روند تحولات آن بررسی شود. نتایج نشان می دهد به موازات کاهش سهم تمرکز جریان­ سفرها از کلانشهر تهران، نقش شهرهای پیرامونی در نظام اسکان و فعالیت در منطقه افزایش یافته و  الگوی سازمان فضایی منطقه کلانشهری تهران در طی دوره مورد بررسی (۱۳۷۵-۱۳۹۰) از یک الگوی متمرکز با تسلط شهر تهران به تدریج به یک حوزه­ گسترده با مراکز جمعیتی و عملکردی متعدد تکوین یافته است. تحلیل­های شبکه جریان سفرها گرایش به سوی الگوی متعادل­تر در پراکنش فعالیتها در منطقه و افزایش مراکز سطح دو را بیان می­کنند.

کلیدواژه ها:

شبکه شهری ، سازمان فضایی ، جریان افراد ، تحلیل شبکه ، منطقه کلانشهری تهران