ناهید نیاری خمسی - استادیارگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

آزمایشی روی ۱۰ ژنوتیپ نخود در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو مکان دیم و آبی با ۳ تکرار در معاونت موسسه دیم کشور در کرمانشاه اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر آبیاری بر ارتفاع بوته معنی دار نبود، اما اثر آبیاری به صورت آبی و پرورش به صورت دیم در باب قطر ساقه ها و تعداد شاخه های فرعی موثر گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که تنش خشکی اعمال شده از مرحله خورجین دهی به بعد در نخود، باعث تغییر ارتفاع گیاه نشده است و ارتفاع معمول بوته ی نخود بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر در دو شیوه ی دیم و آبی به همین صورت است . دیگر نتیجه ی حاصله از این تحقیق نشان می دهد که اثر آبیاری بر قطر ساقه معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که تنش خشکی اعمال شده از مرحله خورجین دهی به بعد در نخود، باعث تغییر تعداد شاخه شد و تعداد شاخه های موجود در شیوه ی کشت آبی بیشتر از شیوه ی کشت دیم می باشد. در ۱۰ مورد بوته ای که به صورت تصادفی در شیوه ی دیم و ۱۰ مورد بوته ای که در شیوه ی کشت آبی مورد ارزیابی قرار گرفتند، تفاوت معنی داری در تعداد غلاف موجود در ساقه ی اصلی دیده شد. تعداد غلافها در ساقه ی اصلی محصولات کشت آبی بیشتر از کشت دیم بودند. در ۱۰ مورد بوته ای که به صورت تصادفی در شیوه ی دیم و ۱۰ مورد بوته ای که در شیوه ی کشت آبی مورد ارزیابی قرار گرفت ، تفاوت معنی داری در تعداد دانه ها موجود در ساقه ی اصلی دیده می شود، چنانکه تعداد دانه ها در ساقه ی اصلی محصولات کشت آبی بیشتر از کشت دیم بود، تعداد دانه ها در شاخه فرعی محصولات کشت آبی بیشتر از کشت دیم و تعداد دانه در بوته محصولات کشت آبی بیشتر از کشت دیم شد. دانه ها در شرایط کشت آبی دارای وزن بالاتری هستند.

آبیاری تکمیلی ، صفات زراعی ، نخود پاییزه