بررسی و تحلیل نقش برجسته های قاجاری مجموعه سنگ تاق بستان، کرمانشاه*

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: مجله هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، دوره: 19، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JFAVAT-19-1_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 201
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد مرتضایی

۱استادیار پژوهشکده باستان شناسی، تهران، ایران

مریم دهقان

کارشناس ارشد باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

یداله حیدری باباکمال

دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

چکیده نقش­برجسته­ها، یکی از مهم­ترین مدارک باستان­شناسی جهت شناخت جنبه­های تاریک فرهنگ­های گذشته به­شمار می­روند. در مجموعه­ی سنگ تاق­بستان، ۴۷ نقش­برجسته که احتمالا تزئینات بنایی را تشکیل می­دهند، نگهداری می­شوند. به­نظر می­رسد این تزئینات از بنایی خارج از کرمانشاه بدست آمده و هیچ­گونه ارتباطی با بناهای قاجاری کرمانشاه نداشته باشند. با توجه به اینکه مجموعه فوق تاکنون مورد مطالعه هنری و باستان­شناختی قرار نگرفته­، پژوهش حاضر نخستین تلاشی­ست که با این منظور صورت پذیرفته و هدف از آن نیز شناسایی هویت و جریانات موثر در شکل­گیری آنها می­باشد. موضوعات حک شده، صحنه­های بزم و جشن درباریان، شکار شاهانه در شکارگاه، تک­چهره­هایی از سربازان تفنگ به­دست قاجاری و نقوش گیاهی و گل و مرغ می­باشد. مهم­ترین سوال پژوهش حاضر عبارتست از؛ دلایل، زمینه­ها و الگوهای هنری موثر در ایجاد نقش­برجسته­های مزبور کدامند؟ نتایج پژوهش نشان می­دهد که الگوپذیری شاهان قاجار در نقش­برجسته­­سازی از هنر ایران باستان، هنر صفویان و هنر غربی به­ وضوح مشهود است. به­علاوه با مطالعه­ی تطبیقی نقوش، احتمالا این مجموعه مربوط به بنایی اشرافی در شیراز (؟) یا اطراف آن بوده و احتمالا در زمان فتحعلی­شاه بنا شده است.­ روش بکار رفته نیز استفاده از مطالعات مقایسه­ای و منابع دست اول دوره­ی قاجار به منظور شناسایی ماهیت و جریانات هنری موثر بر آنها است.

کلیدواژه ها

واژه های کلیدی نقش برجسته, قاجار, مجموعه سنگ, ایران باستان, غرب, الگوپذیری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.