مهسا طیرانی نجاران - کارشناس ارشد طراحی صنعتی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
مهدی خرم - استادیار گروه طراحی صنعتی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

امروزه بسیاری از شهرهای جهان در معرض آسیب­های ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند. در ایران هم حوادثی نظیر زلزله و سیل بیشترین تعداد بی­خانمان­ها را در سال­های گذشته در­پی داشته­است. بازماندگان سوانح طبیعی نیازمند آرامش روانی از طریق تامین سرپناه سریع در کوتاه­ترین زمان ممکن هستند. در اکثر مواقع، چادرهای امداد برای زندگی طولانی مدت مناسب نبوده و با نیازهای کاربران مطابقت لازم را ندارد. در این راستا، پژوهشی در خراسان رضوی واقع در تربت حیدریه بر روی ۹۵ نفر به عنوان نمونه داوطلب صورت گرفت. برای انجام این پژوهش از روش کاربرمحور استفاده شد. طراحی کاربرمحور، به درک نیازهای واقعی کاربران و زمینه استفاده از محصول توجه می­کند. پس از جمع­آوری داده­ها و رسیدن به معیارهای طراحی، ایده­پردازی انجام شد و طرح­های اولیه به همراه مدل­های مطالعاتی با مقیاس کوچک، چندین بار توسط کاربران مورد بررسی و اصلاح قرار گرفتند. نتایج بررسی نشان می­دهد، چادرهای امداد، نیازهای کاربران را تامین نمی­کند و کاربران به داشتن سرپناه سریع­الاحداث که از حریم خصوصی برخوردار باشد و مقاومت کافی در برابر شرایط جوی را داشته باشد، تمایل بیشتری نشان می­دهند.

سرپناه موقت, روش کاربر محور, بلایای طبیعی, طراحی محصول