مروری بر توصیف ویژگی الیاف کاغذهای دوره سلجوقی و تیموری و بهره گیری از روش ها و ابزارهای دستگاهی در شناسایی الیاف آنان
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: مجله هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، دوره: 22، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JFAVAT-22-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 168
نویسندگان
دانشجوی دکتری مرمت اشیای فرهنگی و تاریخی، دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
استادیار گروه مرمت آثار، دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
استادیار گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
چکیده
نسخ خطی دوره سلجوقی و تیموری، از نفیس ترین آثار کتاب آرایی و نسخه پردازی محسوب می شوند و بسیاری از محققان به توصیف کاغذهای اولیه در نسخه پردازی ایرانی- اسلامی پرداخته اند. نتایج حاصل از مطالعات تاریخی نشان می دهد کاغذهای دست ساز دوره سلجوقی و تیموری، کاغذهایی به نام سمرقندی، بغدادی و خراسانی بوده اند و عموما شامل گیاهان غیرچوبی می شوند. در این میان، الیاف گیاهی کتان، کنف و شاهدانه بیشتر استفاده شده اند. با این حال، اطلاعات دقیقی درباره ساختار این کاغذها وجود ندارد. هدف اصلی در این پژوهش، گردآوری اطلاعات در زمینه نحوه شناسایی الیاف در کاغذهای تاریخی دوره سلجوقی و تیموری است تا با انطباق بر روش های تجربی کیفی، کمی و دستگاهی، شناخت این کاغذها میسر شود. براساس نتایج، روش های بسیاری علاوه بر کاربرد معرف های شیمیایی که روشی کیفی است، وجود دارد؛ به طوری که با استفاده از میکروسکوپ های الکترونی، بررسی سطحی الیاف در کاغذها امکان پذیر شده است و ویژگی هایی همچون تاب و اندازه الیاف، برجستگی ها و خطوط متقاطع آنان را آشکار می نماید. همچنین استفاده از میکروسکوپ پلاریزان نه تنها با تغییرات رنگی بر سطح الیاف، آنها را متمایز می کند، بلکه وجود اگزالات کلسیم در الیاف را تصدیق می کند و نقش موثری در شناسایی الیاف کاغذهای تاریخی اولیه دارد.کلیدواژه ها
شناسایی الیاف کاغذ تیموری, شناسایی الیاف کاغذ سلجوقی, معرف های شیمیایی کاغذ, میکروسکوپ الکترونی, میکروسکوپ پلاریزاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.