بررسی تاثیرات ادبیات غنایی بر نقوش کاشی نگاره های هفت رنگ موجود در کاخ موزه گلستان

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: مجله هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، دوره: 26، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JFAVAT-26-3_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 320
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید محمود میرعزیزی

گروه موزه، دانشکده باستان شناسی و مرمت، دانشگاه هنر شیراز، شیراز، ایران

چکیده

از نمودهای هنر دوره قاجار، نوعی نقاشی زیرلعابی بر روی کاشی است، که با زمینه­ی لاجوردی و حاشیه­ای از طرح­های اسلیمی به همراه قاب­بندی­های برجسته و به کارگیری مضامین ادبیات غنایی برای تزئین فضاهای بناها به کار گرفته شد. کاخ موزه گلستان به عنوان مهم­ترین بنای قاجاری و اولین اثر ثبت جهانی در تهران است، که گنجینه­ و مرجع بااصالتی از انواع نقوش کاشی­نگاری قاجاری به شمار می­آید. این کاشی­ها از نوع نقش­برجسته­ هفت­رنگ زیرلعابی است، که از مضامین متنوع  ادبیات غنایی بهره گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، شناخت و شناسایی منابع الهام کاشی­نگاران، طبقه­بندی موضوعی و تحلیل جنبه­های زیباشناختی و بصری مضامین ادبی بکار رفته­ این کاشی­نگاره­ها می­باشد. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و مطالب آن از میان منابع معتبر موجود استخراج گردیده است. یافته­ها و شرح تصاویر به طریق میدانی و مشاهده­ی مستقیم کاشی­نگاره­ها­ پس از شناسایی، مطالعه و تحلیل شده است. بررسی­ها نشان می­دهد که مضامین و نقش­مایه­های بکار رفته بر کاشی­نگاره­های هفت­رنگ زیرلعابی این موزه بیشتر شامل مضامین ادبی برگرفته از دیوان جامی، دیوان خمسه نظامی و دیوان منطق­الطیر عطار می­باشد و از این میان، مضامین داستان­های خمسه نظامی بیشتر مورد توجه کاشی­نگاران بوده است.

کلیدواژه ها

قاجار, کاخ موزه گلستان, تزئینات معماری, کاشی نگاری هفت رنگ زیرلعابی, مضامین ادبیات غنایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.