ارزیابی نمادین نقوش جانوری سفال نیشابور (قرون سوم و چهارم هجری قمری)
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: مجله هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، دوره: 4، شماره: 47
- کد COI اختصاصی: JR_JFAVAT-4-47_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 232
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد هنر اسلامی- نگارگری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی نمین، دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
سفالینه های نیشابور و نقوش آنها می توانند حلقه ی رابطی میان دو دوره از شکوفاترین دورههای تاریخ هنر ایران -پیش و پس از اسلام- محسوب شوند. حمایت حاکمان سامانی از هنر و هنرمندان، از مواردی بود که رشد سفالگری در نیشابور طی قرون سوم و چهارم هجری قمری، را موجب شد. همه ی نقوش نیشابور؛ کتیبهای، هندسی و جاندار از پیشینه ی ارزشمندی در تاریخ هنر ایران برخوردار هستند و از زیباترین جلوههای خلاقیت انسان در عرصه ی سفالگری نیشابور، طراحی نقوش جانوری است. این نقوش از نظر فرم، ساختار، مبانی زیباشناسی و اعتقادی تکامل زیادی یافتهاند و نمایانگر باورها و اعتقادات مردم آن روزگاران است. باتوجه به اینکه بیشتر نقوش جانوری سفال نیشابور متعلق به پرندگان و تزئینات وابسته به آنهاست، دراین مقاله، به دو دسته ی پرندگان و غیر پرندگان تقسیم شدند. ضمن تحلیل ساختاری هر نقش، مفهوم نمادین و تاثیرپذیری مستقیم از نقوش ماقبل اسلام، نیز شرح داده شد. بااینکه تزیینات و قدرت بیان سبک سامانی، تاحدی جایگزین نمادگرایی گذشته شده است ولی نه تنها تکرار نمادهایی از هنر پیش از اسلام، چون ساسانیان، بلکه حضور مفاهیم نمادین مختلفی را در نقوش جانوری سفال نیشابور می توان دید. وجود احادیث و پیام های اخلاقی- اعتقادی، کنار نقش جانوران، از مواردی بود که محقق را در گره گشایی نماد بعضی نقوش یاری کرد.کلیدواژه ها
سبک سامانی, سفال نیشابور, نقوش جانوری, نماد, هنر ساسانیاناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.