بازشناسی دو مثال قطعه عود در مکتب قدیم عرب

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: مجله هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی، دوره: 17، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JFADRAM-17-1_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 83
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهرداد پاکباز

دکترای تئوری موسیقی، دانشگاه موسیقی و هنرهای نمایشی وین، اتریش و استادیار دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

مقاله ی حاضر کوششی است در جهت تحلیل وبازگردانی دو قطعه ی آوانگاری شده به طریق ابجدی برای ساز عود که از جلال الدین ارموی (موسیقی دان قرن هفتم ه.. ق.) بر جای مانده است. ذکر اصطلاحاتی مانند «مجنب»، «مطلق» و «طریق» در عناوین مربوطه به این دو نمونه شیوه ای متفاوت با نام گذاری دیگر نمونه های آوانگاری شده توسط جلال الدین را آشکار می سازد. با در نظر گرفتن این اصل که وجه تشابه سیاق نام گذاری این دو نمونه با دیگر مثال های آوانگاری شده، اشاره به ساختارمایه و الگوی ضربی لحن بوده است، عدم قرابت این اصطلاحات با دیگر واژگان متداول در مکتب نوظهور منتظمیه، فرض متفاوت بودن هویت این دو اثر را نیز مطرح می کند. روش پژوهش استناد به منابع تاریخی دسته اول برگرفته از اشارات پراکنده در رسالات و همچنین بهره گیری از مقالات رسمی مرتبط با موضوع است. در بخش نتیجه گیری، منشا این دو نمونه مرتبط با مکاتب قدیم عرب تشخیص داده شده است. همچنین جنبه ی تشریحی عناوین با محتوای اثر موکدا در حوضه ی الگوهای ضربی قابل تشخیص می شود. بدین گونه کاربری اصطلاحات مجنب و مطلق در تشریح مایه و لحن با توجه به سیر تحولی اصول نظری موسیقی قدیم عرب تا پیدایش مکتب منتظمیه و عدم وجود مستندات به جای مانده از قرن شش ه.. ق. تنها مبتنی بر فرضیات باقی می ماند.

کلیدواژه ها

الاصابع السته, الرمل, ثقیل الاول, طریق, مجنب, مطلق

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.