جواد پارسایی - دانش آموخته دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، قم، ایران
محمد مهدی گرجیان - استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، قم، ایران
حسن عبدی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، قم، ایران

مسائل مربوط به قوای نفس یکی از مهم ترین مباحث علم النفس صدرایی است. به دو جهت مسائل قوای نفس با پیش فرض های طبیعی آمیخته شده است؛ جهت اول آنکه فلاسفه پیش از ملاصدرا، مسائل علم النفس را در بخش طبیعیات مورد بحث قرار داده اند و جهت دوم آنکه نفس و بدن رابطه وثیقی با یکدیگر دارند، به طوری که پرداختن برخی مسائل مربوط به قوای نفس مستلزم بحث از مسائل مربوط به بدن نیز می باشد. در این نوشتار که داده ها به صورت کتابخانه ای جمع آوری شده و به روش عقلی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، مشخض شده که پیش فرض های طبیعی همچون نظریه عناصر اربعه، مزاج و افلاک نه گانه و گزاره های تجربی مربوط به آثار و عملکرد اعضای بدن حیوان به سه نحو در مباحث قوای نفس به کار رفته است؛ به این صورت که برخی از این پیش فرض ها در اثبات مسائل به کار رفته است؛ مانند احصاء و اثبات قوای نفس، ضروری بودن قوه لامسه و اثبات قوای نفوس فلکی. برخی دیگر از این پیش فرض ها نیز در تبیین مسائل استفاده شده است؛ مانند تعریف و تحدید قوای نفس، تبیین عملکرد قوای نفس و جایگاه آلات و قوای نفس؛ و برخی از پیش فرض های طبیعی، منشا طرح مسائل خاص در مباحث قوای نفس شده است؛ مانند مسائل قوای نفس فلکی.

نفس, قوای نفس, علم النفس صدرایی, پیش فرض های طبیعی, پیش فرض های تجربی