محمد جواد آگاه - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
امیرحسین علیزاده قمصری - موسسه تحقیقات علوم دامی ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
سید عبداله حسینی - موسسه تحقیقات علوم دامی ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مجید هاشمی - موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، شعبه شیراز، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
زهره گازر حبیب آبادی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

پژوهش حاضر با هدف تعیین الگوی بهینه افزودن مکمل ویتامینی در جیره­های برپایه ذرت، ضایعات گندم و کنجاله سویا بر صفات تولیدی، خصوصیات لاشه و پاسخ های ایمنی جوجه های گوشتی از سن ۱ تا ۴۲ روزگی، در استان فارس انجام شد. تعداد ۵۰۰ قطعه جوجه گوشتی سویه راس ۳۰۸ با میانگین وزن مشابه (مخلوط دو جنس) در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار، پنج تکرار و ۲۰ قطعه جوجه در هر تکرار توزیع شدند. تیمارهای آزمایشی شامل پنج سطح مکمل ویتامینی: ۱) شاهد (۱۰۰ درصد مقادیر پیشنهادی کاتالوگ سویه راس ۳۰۸، ۲۰۱۹)، و ۲ تا ۵) به ترتیب ۹۰، ۸۰، ۷۰ و ۶۰ درصد مقادیر پیشنهادی بودند. بیشترین و کمترین میانگین افزایش وزن زنده و خوراک مصرفی، به ترتیب متعلق به الگوی ویتامینی ۱۰۰ و ۶۰ درصد توصیه سویه راس ۳۰۸ بود. بهترین ضریب تبدیل خوراک و شاخص تولید متعلق به الگوی ویتامینی تا سطح ۹۰ درصد توصیه سویه راس بود. بیشترین و کمترین مقدار عضله سینه (۲/۲۲ و ۲/۱۹ درصد) مربوط به الگوی ویتامینی ۱۰۰ و ۶۰ درصد توصیه سویه راس بود. تاثیر کاهش مکمل ویتامین بر واکنش ازدیاد حساسیت پوستی، عیار پادتن علیه گلبول قرمز گوسفندی و درصد هتروفیل، لنفوسیت و نسبت هتروفیل به لنفوسیت معنی دار نشد. نتیجه نهایی این که در شرایط پرورشی مرغداری­های استان فارس، کاهش سطح مکمل ویتامینی در جیره­های حاوی ضایعات بوجاری گندم تا ۹۰ درصد توصیه سویه راس ۳۰۸ در مقایسه با جیره شاهد امکان­پذیر است.

پاسخ ایمنی, جوجه گوشتی, عملکرد, مکمل ویتامینی