سیدقاسم رستمی - عضو هیئت علمی گروه مهندسی نقشه برداری ، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران
یاسر جویباری مقدم - استادیار گروه مهندسی نقشه برداری ، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایرا ن

از مجموع آب های کره زمین تنها یک دهم درصد آن، آب شیرین و در دسترس انسان هاست. از کل آب هایی که سالانه در جهان مصرف می شوند، حدود ۷۰ درصد در بخش کشاورزی، ۲۰ درصد در بخش صنعت و فقط ۱۰ درصد برای مصارف خانگی به کار می روند. استان خراسان شمالی به دلیل جمعیت بالای بخش روستایی و سطح بالای کشت محصولات زراعی و باغی در این استان داری مصرف بالای آب در بخش کشاورزی است به طوری که مصرف آب در این بخش به حدود ۸۹ درصد می رسد که از متوسط کشوری بیشتر است. بررسی داده های آماری در ۱۴ سال منتهی به سال ۱۴۰۰ نشان می دهد کاهش حدود ۱۰ میلیمتر در سال به طور متوسط در نزولات جوی استان خراسان شمالی مشهود است. افزایش محصولات کشاورزی و مصرف بی رویه آب نیز باعث شده تا بر کاهش حجم ذخایر منابع و سطوح آبگیر و منابع آبی زیرزمینی افزوده شود. در این مقاله به بررسی عوامل کاهش منابع آبی و عوامل خشکسالی در این استان پرداخته شده است. در انتها به موضوع آب پنهان و مجازی اشاره شده است و بر این موضوع تاکید شده است که سازمان جهاد کشاورزی باید با مدیرت محصولات کشاورزی، از توسعه بی رویه بعضی محصولات که مصرف آب پنهان زیادی دارد، جلوگیری کرده و با هدایت آبهای سطحی و استفاده از سامانه های سطوح آبگیر باران به حل بحران کم آبی در این استان کمک کند.

سال آبی، سطوح آبگیر، سامانه های سطوح آبگیر باران، خراسان شمالی، خشکسالی، آب پنهان