شیما قربان زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی حمل و نقل ریلی، دانشگاه علم و صنعت ایران
حمیدرضا احدی - استادیار دانشکده مهندسی راه آهن، دانشگاه علم وصنعت ایران

فرسودگی ناوگان ریلی میتواند منجر به مصرف بیشتر سوخت، کاهش ایمنی، افزایش آلودگی زیست محیطی و نارضایتی مسافران شود. در حال حاضر، به دلیل تحریمهای اقتصادی و مشکلات تامین منابع مالی، میانگین عمر ناوگان ریلی مسافری در کشور بیش از ۲۸ سال است. لذا نیاز است تدابیری برای نوسازی ناوگان اتخاذ شود. نوسازی ناوگان ریلی غالبا با اهداف مختلفی انجام میشود؛ اما در این تحقیق، هدف اصلی نوسازی ناوگان، کاهش هزینه های بهره برداری در طول عمر خدمت آنها است. در این مقاله، دو گزینه با یکدیگر مقایسه میشوند: -۱ هزینه های بهره برداری در صورت ادامه وضعیت فعلی و -۲ هزینه های بهرهبرداری در صورت نوسازی ناوگان موجود.در این تحقیق، ناوگان مسافری شرکت قطارهای مسافری رجاء به عنوان بزرگترین شرکت حمل و نقل ریلی مسافری بررسی شده است. در آغاز لیستی از معیارهای نوسازی تهیه شده و سپس بهترین معیارها با استفاده از روش AHP شناسایی شدند. در ابتدا با مطالعه تحقیقات پیشین معیارهایی همچون راحتی مسافران، ایمنی، کیفیت سفر، نسبت هزینه به درآمد واگن، نرخ سوانح، میزان آلودگی صوتی، عمر واگن، میزان مسافت طی شده توسط واگن، و تعییرات ظاهری واگن در نظر گرفته شدند و سپس با استفاده از نظر خبرگان و روش AHP معیارهای نهایی وزن دهی و انتخاب شدند. در ادامه، تعداد ناوگان مسافری در این شرکت که واجد شرایط نوسازی هستند، تعیین میشود. در مرحله بعد، ارزیابی اقتصادی نوسازی ناوگان مسافری و نقطه سر به سر هزینه گزینه های مورد بررسی، با استفاده از نرم افزار کامفار محاسبه میگردد . نتایج حاصل، بهترین ترکیب از نظر اقتصادی برای نوسازی واگنهای مسافری شرکت رجا را مشخص می نماید.

ارزیابی اقتصادی، نوسازی واگنهای مسافری، هزینه های بهره برداری، نرم افزار کامفار