محمد کمالی زاد - دانشجوی مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدعلی روشن ضمیر - استادیار دانشکدهی مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان
کاظم دشتکیان - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
محمدرضا اختصاصی - عضو هیئت علمی دانشگاه یزد

مسئلهی هجوم ماسههای روان در مناطق خشک و نیمه خشک یک خطرات بالقوه و تهدیدی جدی برای صنایع و کشاورزی محسوب میشود.توسعه ی پایدار این مناطق مستلزم در نظر گرفتن تهدیدات موجود و ارائهی راهکاری مناسب میباشد. در مراحل اولیهی توسعه نیز، ساختار سست خاک و ماسه در این نواحی سبب بروز مشکلات در ساختار راهها و بزرگراهها ، سراشیبها ، کانالهای آب ، ساختمانها ، گودبرداری های کناری، سایت فرودگاه و مشابه آن میشود. ایجاد گرد و غبارها سبب کاهش میدان دید رانندگان و باعث افزایش احتمال بروز تصادفات میشود (خاصیت روان کنندگی این ذرات در زیر تایرها)؛ همچنین باعث ایجاد خرابی در قطعات اتومبیلها میگردد. موارد اشاره شده تنها بخشی از مشکلات این پدیده میباشد. توجه ویژه جهت مهار این پدیدهی طبیعی، در مناطق بیابانی مستلزم رویکردی جدی میباشد. در ایران حدود 100 میلیون هکتار از اراضی در معرض پدیده بیابانزایی قرار دارد که از این مساحت 75 میلیون هکتار در معرض فرسایش آبی، 20 میلیون هکتار درمعرض فرسایش بادی و 5 میلیون هکتار در معرض سایر اشکال شیمیایی و فیزیکی تخریب سرزمین همچون کاهش حاصلخیزی ، شوریزایی و… است. تحقیقات زیادی برای بهبود ساختار خاک، کاهش فرسایش،کاهش تبخیر آب و افزایش مقاومت اتصالی و چسبندگی انجام شده است. در این مقاله سعی شده است، ضمن ایجاد نگرشی در مسئلهی تثبیت ماسههای روان، به معرفی دو ماده جدید ( پلی ونیل استات و پلی ونیل الکل) و به عنوان تثبیت کنندههای نوین پرداخته و چگونگی بومی سازی این روش تشریح گردد.

تثبیت ماسههای روان ، پلی ونیل استات ، پلی ونیل الکل، فرسایش بادی، توسعه پایدار