داود شریفی تبریزی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معدن و محیط زیست، دانشگاه بیرجند
هادی فرهادیان - عضو هیئت علمی مهندسی معدن، دانشگاه بیرجند
سعید یوسفی - عضو هیئت علمی مهندسی معدن، دانشگاه بیرجند

لهیدگی به همگرایی وابسته به زمان تونلها در خلال حفاری گفته میشود. این پدیده هنگامی روی میدهد که تنشهای القائی بوجود آمده در اثر حفاری زیرزمینی، بیشتر از مقاومت تودهسنگهای دربرگیرنده سازه زیرزمینی باشد. تونل سازی در زمینهایی با رفتار لهیده، موجب تحمیل هزینه های اضافه به پروژه ساخت تونل میشود. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی احتمال وقوع لهیدگی با تکیه بر رویکردهای تحلیلی و تعیین درجه آن در امتداد قطعه اول تونل انتقال آب امیرکبیر در شمال غرب استان تهران است. در این پژوهش وضعیت لهیدگی براساس روشهای جتوا و همکاران، آیدان و همکاران و هوک و مارینوس بر اساس اطلاعات زمین شناسی، ژئوتکنیک و مکانیک سنگ در ۱۱۰ مقطع و ۱۱ واحد زمین شناسی در مسیر قطعه اول تونل انتقال آب امیرکبیر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و نتایج حاکی از آن است که زونهای خردشده و گسلی نسبت به سایر زونها بیشترین درجه لهیدگی را به خود اختصاص دادهاند. با توجه به مکانیسم وقوع لهیدگی، از میان روشهای نیمه تجربی، روش ارائه شده توسط هوک و مارینوس با وقوع لهیدگی در زونهای بحرانی و مستعد و شرایط واقعی سازگارتر بوده است. در انتها با توجه به مکان محور بودن خطر لهیدگی تونلها، طول مسیر تونل در محیط GIS طبقه بندی گردید.

لهیدگی، مخاطرات زمین شناسی، روشهای نیمهتجربی، تونل امیرکبیر