اصغر ایزدی جیران - استادیار گروه انسانشناسی، دانشگاه تهران

این مقاله دعوتی است برای پذیرفتن و وارد کردن حسها به قلمرو پژوهشهای مردمنگارانه هنر. تلاش کردهام تا بعد زیباییشناختی دستبافتههای زنان اجتماع لومه دره، از تیرههای طایفه ترکمه در شمال غرب ایران را در جهان حسی جامعه تولیدکننده قرار دهم و به سوی درک آن حرکت کنم. کار میدانیام در میان لومه دره با تمرکز بر دستبافتهها صورت گرفت. تجربه مردمنگارانه نشان داد که نمیتوان تصاویر بافتهشده بر این آثار را بر اساس یک دیدگاه کلان و تقلیلگرای متاثر از منابع مکتوب ادبی و اسطورهشناختی ایرانی تحلیل کرد، بلکه باید تلاش کرد تا درکی نزدیک به جامعه تولیدکننده به دست آورد و تصاویر را در داخل این تجربه واقعی از زیست با جامعه قرار داد. طرحهای ترنجی در ایران در میان بسیاری از جوامع محلی و قومی رایج است، اما پژوهشگران هنر در ایران همه آن ها را دارای یک معنا یا یک بعد زیباییشناختی میدانند. بررسی حاضر از برخی طرحهای ترنجی در میان لومه دره نشان میدهد که محوریت آب در نقشمایههای بزرگ و مرکزی متن دستبافتهها از ارزشهای جمعی و فلسفه بومی از تجربه هنرهای تجسمی سرچشمه میگیرد.

انسان شناسی زیبایی شناسی, دستبافته ها, قرهداغ, لومه دره, مردم نگاری, مزه تصویر