مفهوم و جایگاه آب در فرهنگ ایرانی و دین اسلام و تبلور آن در فرهنگ مازنی ها

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه معماری شناسی، دوره: 6، شماره: 26
  • کد COI اختصاصی: JR_ARCH-6-26_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 382
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عالمه صالحی بالادهی

مدرس مدعو، گروه معماری، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

فرزانه عربعلی

مربی، گروه هنر، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

اتنا صالحی

مدرس مدعو، گروه هنر، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

چکیده

بشر در طول حیات خود، هر از گاهی به دلیل نیاز یا محدودیت عنصری، به تقدیر و تقدس آن پرداخته است که با گذشت زمان این عناصر حرمت و اعتباری خاص یافته اند و اعتقادات و باورهایی در اطراف آن ها شکل گرفته است، آب نیز با پاکی و تقدسی که دارد یکی از این عناصر است. برای بشریت آب ماده حیاتی بوده و موجب رشد و شکوفایی تمدن ها می شود. مردم ایران، قبل از اسلام آناهیتا (الهه آب) و بعد از اسلام، حضرت فاطمه (س) را مظهر آب می دانستند. انتخاب چنین افراد پاک و الهی به عنوان مظهر آب نشانی از اهمیت و نقش آب در زندگی ایرانیان بوده است. در تفکر اسلامی آب، عامل تذکر، به عنوان یکی از اساسی ترین منابع شناخت و وحدانیت الهی است. بررسی مبانی تفکر اسلامی درباره این عنصر طبیعی نشان از توجه ویژه کتاب مقدس قرآن به آب دارد. آب در فلسفه اسلامی بن هستی محسوب می شود. "و جعلنا من الماء کل شی حی"(انبیاء، آیه ۳۰) و در عین حال عامل تطهیر نیز هست. هدف اصلی این پژوهش ارائه مفاهیم آب و جایگاه آن در فرهنگ ایرانیان و فرهنگ بومی مازندران و بررسی عقاید و دیدگاه های گوناگون و بالاخص دیدگاه اسلام در رابطه با آن می باشد. یافته های حاصل از این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و تاریخی، با توجه به منابع کتابخانه ای می باشد و فرضیه به دست آمده نشان از اهمیت مفهوم آب از گذشته تا به امروز و به غیر از جنبه مادی، بعد معنوی که نمادی از زندگی می باشد دارد لذا احترام به آب و تکریم آن، به تمام اقوام و ملل و گیتی متعلق است و خاص یک قوم و ملت نیست. تقدس آب در شمار جهانی های فرهنگی انسانی است و در همه ی فرهنگ ها از جمله مازندران به شکلی و به درجه ای جایگاه اعتقادی دارد و نقش و تجلی آن فراوان بوده است.

کلیدواژه ها

آب، فرهنگ ایرانی، دین اسلام، فرهنگ مازنی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.