حسین ملک لی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
رئوف مصطفی زاده - دانشیار گروه منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
اباذر اسمعلی عوری - استاد گروه منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
کیومرث سفیدی - دانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
شهناز میرزایی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

زمینه و هدف: به منظور درک نتایج اقدامات آبخیزداری و تاثیر آن ها در حل معضلات و مشکلات اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی منطقه، ارزیابی این اقدامات جهت بهبود فعالیت های آتی در حوضه های آبخیز ضروری است. یکی از جنبه های مهم در تصمیم گیری مدیریت حوضه های آبخیز توجه به مشارکت ذی نفعان در فرآیند برنامه ریزی است. از طرفی، مشارکت افراد ذی نفع یکسان نبوده و دیدگاه آن ها نسبت به مسئله متفاوت است.روش پژوهش: در این پژوهش به منظور تعیین گروه های موثر ذی نفع در تصمیم گیری و اجرای فعالیت های آبخیزداری انجام شده در سال ۱۳۷۸، در حوضه امام کندی در شمال استان ارومیه از روش نسبت نیمرخ اجتماعی استفاده شد. نسبت نیمرخ اجتماعی به عنوان یک ابزار با معرفی ویژگی های جامعه و افراد ذی نفع، در تصمیم گیری آگاهانه کمیته برنامه ریزی آبخیز نقش موثری دارد و بر اساس امتیازات مولفه ها شامل موقعیت، قدرت و اهمیت افراد نسبت به مسئله محاسبه می شود. بنابراین، ذی نفعان حوضه مذکور در شش گروه اصلی تقسیم بندی شد و مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی گروه های ذی نفع در رابطه با مباحث مطرح شده در طی مصاحبه حضوری محاسبه شد.یافته ها: بر اساس نتایج، از نظر ذی نفعان مولفه"اهمیت" مباحث مطرح شده نسبت به مولفه های موقعیت و قدرت مقادیر بیش تری دارد. مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی برای همه ذی نفعان بیش تر از یک محاسبه شد که نشان دهنده توافق آنان با موضوع است.نتایج: در مجموع بر اساس نتایج پژوهش می توان گفت که گروه مدیران و کارشناسان جهاد کشاورزی بیش ترین توافق با موضوع های مطرح شده را نسبت به سایر گروه ها داشتند. به کارگیری دانش بومی در ایجاد انگیزه برای مشارکت بهتر، بیش ترین مقدار نسبت نیمرخ اجتماعی را دارد و کم ترین توافق مربوط به موضوع تاثیر تصمیم های نهادها و سازمان های اجرایی در بهبود درآمد آبخیزنشینان است. نتایج مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی برای موضوع تاثیر به کارگیری دانش بومی در ایجاد انگیزه برای مشارکت بهتر در طرح های آبخیزداری نشان می دهد که سه گروه مدیران، کارشناسان بیولوژیکی و کارشناسان جهاد کشاورزی با موضوع مطرح شده موافق بوده اند و مقدار عددی این نسبت برای مدیران (برابر با ۳۳) نشان دهنده توافق اکثر مدیران است. در همه گروه های مشارکت کننده به جز گروه مدیران و کارشناسان جهاد کشاورزی، مقادیر نسبت نیمرخ اجتماعی نشان دهنده عدم توافق آنان با مسئله دخالت دادن آبخیزنشینان در تصمیم های عملیات آبخیزداری انجام شده است.

تصمیم گیری مدیریت آبخیز, دانش بومی, مشارکت آبخیزنشینان, نسبت نیمرخ اجتماعی