بررسی تعامل مدرنیته وفرهنگ بومی ایران در معماری دوران قاجار موردکاوی: عمارت جاجرمی ها و عمارت مفخم شهر بجنورد
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: دوفصلنامه معمار شهر، دوره: 2، شماره: 6
- کد COI اختصاصی: JR_WTIAU-2-6_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 101
نویسندگان
کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه نیشابور
استادیار گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی نیشابور
چکیده
دوران قاجاریه سرآغاز عصر تجدد در ایران است و گرایش به فرنگ و شیوه های اروپایی در این دوران بر جنبههای مختلف زندگی ایرانیان به خصوص در معماری تاثیر قابلتوجهی داشته است. بجنورد به واسطهی موقعیت جغرافیایی، محل آمد و شد نمایندگان کشورهای مختلف اروپایی بوده و در نتیجه تاثیر زیادی از فرهنگ اروپایی وفرنگی را پذیرا بود. در مقاله پیشرو به شیوه توصیف تحلیل تاریخی دادههای حاصل از مطالعات استنادی و میدانی در زمینه تاثیر شیوه های فرنگی و سنتی بر بناهای ساخته شده در روزگار قاجاریه مورد واکاوی قرار گرفته است . به این ترتیب دوبنای همدوره به نام بنای عمارت مفخم که به دستور حاکم وقت شهر ساخته شده و بنای عمارت جاجرمیها که به دست یکی از تجار معروف شهر بنا شده ، به شیوه مقایسه عناصر و تزئینات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتهاند. نتیجه آنکه باتوجه به ارتباط وسیع حاکم شهر با دربار و دولتهای خارجی (به ویژه اروپاییها)؛ تاثیر گرایش به شیوه های اروپایی بر بناهای ساخته شده توسط وی؛ هم در تزئینات و هم در طرح کلی مشهود است. در مقابل، بنای همزمان حسینیه جاجرمیها هیچ نشانهای از معماری اروپایی در طرح کلی بنا و در تزئینات ملاحظه نمیشود و ساختار کلی بنا برگرفته از معماری ایرانی – اسلامی مناطق مرکزی ایران است که حاکی از تاثیر معماری منطقه زادگاه بانی (شهر گرمسیر جاجرم ) بوده است. به این ترتیب تمایل به اروپای گرایی و معماری اروپایی در شهر بجنورد در اواخر دوره قاجار محدود به بناهای احداث شده توسط حاکم شهر و در نتیجه ارتباط وسیع وی با نمایندگان کشورهای اروپایی و دربار بود و این ارتباط علاوه بر نمودهای معمارانه در منابع نوشتاری این دوره از جمله سفرنامه سیاحان اروپایی و همچنین در سفرنامههای ناصرالدین شاه قاجار نیز قابل بازیابی است.کلیدواژه ها
معماری, مدرن, دوران قاجار, بجنورداطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.