تبیین الگوی حاکم بر پیکره بندی فضایی خانه های دوره قاجار در دزفول با تاکید بر تئوری نحو فضا
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره: 15، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_GEOIAU-15-3_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 216
نویسندگان
دانشجوی دکتری تخصصی معماری، گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
استادیار گروه معماری، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران
استادیار گروه معماری، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران
چکیده
نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاه های انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنش های موجود در جامعه است و «معماری» با سازمان دهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار می نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانه های تاریخی دزفول، به این پرسش پاسخ می دهد که: پیکره بندی فضایی خانه ها در دوره ی قاجار بیانگر چه الگویی است؟. دوره ی قاجار به دلیل حفظ پیوستگی در معنای «خانه» انتخاب شده و جامعه ی آماری شامل کلیه خانه های شهر دزفول طی آن دوره است. حجم نمونه شامل ۱۰ خانه از میان خانه هایی بدون مداخلات و تغییرات کالبدی موثر، به روش نمونه گیری هدفمند تعیین گردید. روش تحقیق به صورت ترکیبی و به شیوه ی توصیفی-تحلیلی بر پایه ی استدلال منطقی می باشد. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مشاهدات میدانی و با استناد به منابع و نقشه های معتبر بوده، همچنین استخراج و تحلیل داده ها توسط نرم افزار A-Graph صورت گرفته است. خانه های مورد مطالعه بر حسب تعداد و محل قرارگیری حیاط به پنج گروه تقسیم بندی و تاثیر شاخص های «ارتباط، هم پیوندی، عمق و مرتبه نسبی» بر «تعاملات و محرمیت» ارزیابی می-شود. وجود «شوادان» در خانه های دزفول به عنوان جنبه ای جدید نسبت به سایر مطالعات نحو فضا می باشد. پژوهش حاضر نشان می دهد در الگوی حاکم بر خانه های دوره ی قاجار، «حیاط» و «ایوان» دارای بالاترین ارزش تعاملات و کمترین میزان از محرمیت هستند و به عنوان نفوذپذیرترین فضاها قلمداد می شوند. نتایج پژوهش همچنین بیانگر یکپارچگی بالا در فضای شوادان بوده که این الگو همراه با حفظ محرمیت در ریزفضاهای آن است.کلیدواژه ها
پیکره بندی فضایی, دوره قاجار, نحو فضا, دزفولاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.