تبیین استعاره های مفهومی نهج البلاغه در حوزه خداشناسی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: مجله حدیث و اندیشه، دوره: 18، شماره: 35
  • کد COI اختصاصی: JR_JHT-18-35_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 278
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرضیه سادات کدخدایی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

علی نجفی ایوانکی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

امیرحسین رسول نیا

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

امیرحسین مدنی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

چکیده

در زبان شناسی شناختی، «استعاره» صرفا یک آرایه ادبی برای زینت کلام نیست. بلکه به مفهوم سازی یک حوزه معنایی در قالب حوزه معنایی دیگر اطلاق می شود و بر این اساس در تبیین مفاهیم انتزاعی، به ویژه در حوزه متون دینی نقش بسزایی دارد. این پژوهش سعی دارد تا با اتخاذ رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی، با جستجو در متن نهج البلاغه و از لابه لای خطبه های آن دریابد که صاحب سخن چگونه مبحث «خداشناسی» را برای مخاطب قابل درک ساخته است؟ یافته های این پژوهش نشان از آن دارد که امیرمومنان(ع) برای اینکه تصویر روشنی از موضوع مورد اشاره در ذهن مخاطب ایجاد کند، در بیشتر موارد با استفاده از استعاره های هستی شناختی تشخیصی، خداوند را به مثابه یک انسان تصور کرده و سپس صفات انسان گونه را از ساحت ربوبی نفی کرده است. به عبارتی در حوزه مبداشناسی نهج البلاغه، انسان بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است. به عنوان مثال در خطبه ای، ابداع و نوآوری که از ویژگی های انسانی است را به خداوند نسبت می دهد و در جایی دیگر خداوند را دارای قوه بینایی فرض کرده است، گاهی نیز به ماده انگاری روی آورده و برای تبیین مفهوم انتزاعی خداوند از حوزه معنایی دریا استفاده کرده است.

کلیدواژه ها

نهج البلاغه, خداشناسی, استعاره مفهومی, معناشناسی شناختی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.