اردشیر شیری - گروه مدیریت، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایران
فاطمه فاضل پور - گروه مدیریت دولتی (منابع انسانی)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایران
زهرا حیدرنژاد - گروه مدیریت دولتی (رفتار سازمانی)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایران

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی تفویض اختیار مدیران در فرهنگ اسلامی انجام پذیرفته است. روش تحقیق کیفی بود که از رویکرد تحلیل مضمون به منظور استخراج مضامین مورد نیاز از منابع دینی مرتبط با تفویض اختیار استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کتب دینی (قرآن کریم و نهج البلاغه) و جست وجوی واژه تفویض اختیار و مترادفات آن در آیات و روایات بود که تحلیل مضمون شد تا اینکه شبکه نهایی مضامین شکل گرفت. جهت محاسبه پایایی از روش پایایی باز آزمون و برای بررسی روایی از ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) استفاده شد. بر این اساس، با استفاده از تحلیل مضمون، ۸۲ مضمون پایه و ۲۰ مضمون سازمان دهنده و ۷ مضمون فراگیر شناسایی شد. مضامین اصلی در قالب مفاهیمی مانند تناسب مسئولیت و توانایی، نظارت و مراقبت، حسابرسی و حسابخواهی، عدم سلب مسئولیت از سطوح بالاتر، مسئولیتخواهی، و پاسخگویی شکل گرفت. در نتیجه، یک مدیر زمانی اثربخش خواهد بود که علاوه بر تفویض اختیار بر عملکرد کارکنان نظارت همراه با محاسبه و نیز مواخذه و تشویق داشته باشد.

تحلیل مضمون, تفویض اختیار در قرآن, تفویض اختیار مدیران, مسئولیت خواهی, فرهنگ اسلامی