بررسی ساختار مورفولوژیکی - زمین ساختی ارتفاعات سیاه کوه در ناحیه دامغان با استفاده از پارامترهای تندی و فرورفتگی
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های دانش زمین، دوره: 14، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_ESRJ-14-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 157
نویسندگان
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
گروه زمین شناسی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
چکیده
پوسته زمین بر اثر عوامل زمینساختی و حرکات فشارشی و کششی حاصل از آن بهطور مداوم در حال تغییر و تحول است. تغییر در شکل نیمرخ طولی رودخانهها یکی از پیامدهای تاثیرات زمینساخت فعال بر شبکههای آبراههای است. در این پژوهش هدف اصلی بررسی تاثیر زمینساخت فعال در قالب حرکات امتدادلغز و ترافشارشی گسل دامغان بر روی ساختار مورفولوژیکی ارتفاعات سیاهکوه در شمال دامغان است. بدین منظور با استفاده از اطلاعات ارتفاعی نقشه رقومی ارتفاع ۵/۱۲ متر راداری و با استفاده از الگوریتم D۸ به استخراج آبراهههای منطقه پرداختیم و ۲ رود اصلی بر سطح ارتفاعات سیاهکوه را مورد بررسی قرار دادیم. در این راستا از رابطه توان رودخانه برگرفته شده از دو متغیر اصلی شیب و مساحت زهکشی رود در قالب یک نمودار لگاریتمی به منظور استخراج پارامترهای تندی و فرورفتگی بهره گرفتیم. افزایش پارامتر تندی بیانگر بالاآمدگی رود در پاسخ به فرایشهای فعال میباشد؛ درحالی که افزایش پارامتر فرورفتگی بیانگر عدم عملکرد فرایندهای زمینساختی به شکل فرایشی و یا مقاومت کم سنگ بستر است. بررسی تاثیر فعالیت گسل دامغان بر روی ارتفاعات سیاهکوه با استفاده از رابطه توان رودخانه نشان داد که حرکات امتدادلغز و ترافشارشی گسل دامغان برجستگی سیاهکوه را در قالب ساختار یک خمگرفتاری با مورفولوژی فوربرگی درآورده است. هرجا رود بر سطح فوبرگ جریان دارد؛ مقادیر بالایی از پارامتر تندی را نشان میدهد و هر جا رود از سطح فوربرگ خارج شده و بر روی رسوبات سست کواترنری مخروطافکنههای اطراف جریان یافته از مقادیر پارامتر تندی کاسته شده و بر مقادیر پارامتر فرورفتگی افزوده شدهاست.کلیدواژه ها
سیاه کوه, کواترنری, گسل دامغان, مورفوتکتونیک, نیمرخ طولی رودخانهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.