محمد رضا عزیزی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس گروه علوم دامی
سیدروح اله ابراهیمی محمودآباد - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس
امیر فتاح - دانشگاه آزاد شهر استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، تهران ، ایران قدس

ازپرتوتابی می توان به عنوان یک روش عمل آوری کنجاله دانه های روغنی در تغذیه نشخوارکنندگان استفاده کرد. هدف: این آزمایش به منظور مطالعه اثرات پرتوتابی گاما و مایکروویو بر تجزیه پذیری شکمبه ای ماده خشک و پروتئین خام، پروتئین قابل تجزیه در شکمبه، پروتئین قابل تجزیه موثر، پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه، و پروتئین قابل متابولیسم کنجاله گلرنگ انجام شد. روش کار:نمونه های کنجاله گلرنگ با پرتو گاما با دزهای ۲۰ و ۴۰ کیلوگری و با پرتو مایکروویو با قدرت ۸۰۰ وات به مدت ۳ و ۵ دقیقه عمل آوری شد. از سه راس گاو نژاد دشتیاری با میانگین وزن زنده۱۰±۲۹۷ کیلوگرم و دارای فیستولای شکمبه ای برای تعیین تجزیه پذیری شکمبه ای ماده خشک و پروتئین خام با روش کیسه های نایلونی استفاده شد. نتایج: تیمارهای مختلف اثر معنی داری بر ترکیبات شیمیایی کنجاله گلرنگ نداشتند (۰۵/۰p). پرتوتابی با گاما با دزهای ۲۰ و ۴۰ کیلوگری سبب کاهش بخش سریع تجزیه ماده خشک و پروتئین خام شد (۰۵/۰>p). تحت تاثیر پرتوتابی با مایکروویو به مدت ۳ و ۵ دقیقه تجزیه پذیری موثر ماده خشک و پروتئین خام نسبت به پرتوتابی با گاما افزایش یافت (۰۵/۰>p). پرتودهی با گاما سبب افزایش بخش کندتجزیه پروتئین خام شد (۰۵/۰>p). پرتوتابی گاما با دز ۲۰ کیلوگری سبب افزایش پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه در سرعت های عبور ۲، ۵ و ۸ درصد شد و همچنین پرتو گاما با دزهای ۲۰ و ۴۰ کیلوگری سبب کاهش پروتئین قابل تجزیه در شکمبه در سرعت های عبور ۲، ۵ و ۸ درصد در ساعت شد (۰۵/۰>p). پروتئین قابل متابولیسم کنجاله عمل آوری شده با پرتو گاما در دزهای ۲۰ و ۴۰ کیلوگری و عمل آوری شده با مایکروویو به مدت ۳ دقیقه نسبت به گروه شاهد کاهش یافت (۰۵/۰>p). نتیجه گیری نهایی: نتایج این آزمایش نشان داد هر چند پرتودهی کنجاله گلرنگ با پرتو گاما سبب کاهش پروتئین قابل متابولیسم کنجاله گلرنگ شد؛ ولی نسبت به سایر تیمارها سبب کاهش تجزیه پذیری شکمبه ای پروتئین و افزایش پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه شد.

پرتودهی گاما, پرتودهی مایکروویو, تجزیه پذیری شکمبه ای, کنجاله گلرنگ