موقعیت و فراوانی فصلی مسیرهای چرخندی در ترسالی های غرب میانی ایران

  • سال انتشار: 1389
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره: 41، شماره: 68
  • کد COI اختصاصی: JR_JPHGR-41-68_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 184
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

منصور جعفربیگلو

فرامرز خوش اخلاق

روح ا... اوجی

چکیده

مطالعه انجام شده بر روی ۶۶ سامانه چرخندی در دوره های ترسالی غرب میانی ایران (۲۰۰۳-۱۹۷۳) نشان داد که مراکز چرخندزایی مدیترانه، سودان و دریای سرخ و نیز بین النهرین در ترسالی های شدید منطقه، به شدت فعال اند و بیشترین نقش را در بارش های دوره مرطوب منطقه ایفا می کنند. به طور کلی، سامانه های مذکور با توجه به الگوهای همدیدی حاکم، از سه مسیر عمده زیر وارد منطقه می شوند: الف) از مناطق چرخند زایی غرب و مرکز مدیترانه و نیز شمال قبرس در ترکیه که به سمت شمال شرق حرکت می کنند و غالبا با تقویت در شرق دریای خزر به طرف دریاچه آرال ادامه مسیر می دهند. ب) از منطقه چرخندزایی قبرس و شمال بین النهرین شروع می شوند و با جهت شمال شرقی جنوب غربی به طرف منطقه مورد مطالعه در شرق زاگرس کشیده می شوند. ج) از قبرس و نیمه شمالی دریای سرخ و بین النهرین به طرف شمال خلیج فارس حرکت می کنند و با عبور از زاگرس به طرف شمال شرق و گاهی اوقات به جنوب شرق ایران کشیده می شوند. تعداد چرخند ها و نیز مسیرهای چرخندی فصل پاییز به علت وجود وردش در عقب نشینی کمربند پرفشار جنب حاره دارای وردایی زیادی است. چرخند های فصل زمستان دارای عمر طولانی تری نسبت به فصول دیگر و نیز فشار مرکزی کمتری در مقایسه با پاییز و فشار بالاتری در مقایسه با فصل بهار هستند. چرخند های این فصل عمدتا به علت غلبه حالت دینامیکی علاوه بر شرایط پیش گفته دارای جابه جایی بیشتری نیز هستند. اگرچه پراکندگی تقریبا زیادی در مسیرهای چرخندی بهار مشاهده می شود ولی دو مسیر مشخص شده در فصل زمستان با کمی تغییر در این فصل نیز مشاهده می شود.

کلیدواژه ها

ترسالی, غرب میانی ایران, فراوانی فصلی چرخندی, موقعیت چرخند

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.