تقابل نحوه تاثیرگذاری فرهنگ و اقلیم بر کالبد معماری خانه های تاریخی دوران قاجار در اقلیم های «سرد و کوهستانی» و «گرم و خشک»
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: مجله صفه، دوره: 33، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_SOFEH-33-3_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 332
نویسندگان
استادیار دانشکده دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، ایران
استادیار دانشکده دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، ایران
کارشناس ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، ایران
چکیده
کالبد خانه های تاریخی در ایران، بسته به مکان قرارگیری و بافت زمینه ای، همواره متاثر از عوامل مختلف بوده اند. عوامل فرهنگی، باورهای دینی، آیین ها، رویکردهای مذهبی، امنیت اجتماعی، و آسایش اقلیمی بخشی از این عوامل هستند که به صورت های مختلف بر کیفیت فضاهای داخل خانه و شاخص های فرم کالبدی آن اثر گذاشته اند. جهت گیری خانه، مواد و مصالح مصرفی، تزیینات، سلسله مراتب، هندسه، مقیاس، و نور و روشنایی ازجمله این شاخص ها هستند. در این مقاله به تقابل و سنجش چگونگی تاثیر عوامل فرهنگی و اقلیمی بر کالبد معماری خانه های تاریخی دوران قاجار در اقلیم های «سرد و کوهستانی» و «گرم و خشک» ایران پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی و قیاسی و جمع آوری مطالب به روش کتابخانه ای و بازدید میدانی است. در فرایند تحلیل موضوع پژوهش و به منظور شاخص سازی عوامل موثر بر مولفه های کالبدی و فضایی، تعداد چهار خانه قاجاری با دو فرم متفاوت مشتمل بر فرم های حیاط مرکزی و بلوکی در شهرهای شاخص اقلیم های مذکور انتخاب شدند تا، از طریق تحلیل قیاسی بین فرم های متضاد در یک اقلیم و فرم های مشابه در اقلیم های متفاوت، نحوه اثرپذیری مولفه های کالبدی و فضایی از عوامل مختلف نمایان شود. با توصیف مدارک معماری هر خانه و تحلیل میزان تاثیر مولفه های اقلیم و فرهنگ، نتایج پژوهش نشان می دهدکه فرم خانه، سلسله مراتب، جهت گیری، و استفاده از مصالح بوم آورد از شاخصه هایی هستند که در هردو اقلیم به صورت توام تحت تاثیر عوامل فرهنگی و اقلیمی بوده اند. در اقلیم گرم و خشک، عامل فرهنگ کارآمدترین تاثیر را بر روی مقیاس خانه و عملکرد فضاها گذاشته و موادومصالح، ترکیب بندی، نما و تزیینات اثر مفیدی را از اقلیم پذیرفته اند؛ درحالی که در اقلیم های سرد و کوهستانی شاخص های مقیاس و عملکرد اثرپذیری ثمربخشی از مولفه اقلیم داشته اند.کلیدواژه ها
فرهنگ, اقلیم, کالبد معماری, خانه های تاریخی, دوران قاجاراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.