محمدرضا عابدی - دکترای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساری، ایران
رحمت الله قاسمی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور مشهد، مرکز فریمان، ایران
محمد کریمی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آزادشهر، ایران
محمد محمدی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گنبدکاووس، ایران

امروزه در جوامع شهری، ورزش از اصلی ترین و حیاتی ترین فعالیت های مردم در اوقات تفریح و سرگرمی به شمار می رود که قشر بزرگی از شهرنشینان زمانی را به ورزش کردن و تماشای مسابقات ورزشی می پردازند و در واقع، یک روش هوشمندانه و عاقلانه جهت بهبود سطح کیفیت زندگی و یک نگرشی نو برای تمرکز و برنامه ریزی استفاده کنندگان و یا طراحی اماکن ورزشی و تفریحی توسط طراحان و مسئولان می باشد. به طوری که در دنیای امروزین، با توجه به روند فزاینده تغییرات محیطی و روند صعودی استفاده از امکانات و تسهیلات ورزشی و از طرفی، با تاکید به اینکه ورزش بعنوان موتور محرک و تقویت جسم و روان و نیز عامل همبستگی اجتماعی است، نامناسب بودن این فضاها منجر به تاثیرات منفی بر افراد، گروه ها و جوامع می شود. در این میان، یکی از چالش های اساسی در حوزه ورزش و تربیت بدنی در ایران مطرح است، کمبود امکانات و فضاهای ورزشی از جمله مجموعه های ورزشی است. طوری که باتوجه به تحقیقات انجام شده توسط مرکز آمار ایران، سرانه کاربری ورزشی به ازای هر نفر در جهان ۲ مترمربع بوده که در کشور ما کمتر از ۱ مترمربع می باشد و بایستی بدان توجه ویژه ای گردد. کلیه فعالیت های ورزشی بنوعی نیاز به امکانات، وسایل و تجهیزات ویژه ای داشته و به لحاظ مدیریت و بهره برداری مستلزم آگاهی ها و تخصص خود می باشد. لذا ضروری است که به بررسی و واکاوی رویکردها و شاخص های کلیدی در طراحی مجموعه های ورزشی بعنوان یک نیاز عمومی و مردمی و بعنوان یک اصل در طراحی معماری و شهرسازی پرداخته شود. مقاله حاضر به لحاظ هدف از نوع مطالعات کاربردی با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کیفی است. نحوه گردآوری داده های تحقیق عمدتا مبتنی بر مطالعات اسنادی- کتابخانه ای است. روش استدلال پژوهش از نوق قیاسی بوده که به روش مطالعات تطبیقی و مقایسه نمونه ها در طراحی مجموعه های ورزشی مانند عوامل کالبدی، محیطی، ادراکی- معنایی و عوامل عملکردی شناسایی گردیده و پرداخته شده است. نتایج یافته های تحقیق نشان می دهد که با تغییرات این عوامل در مقایسه با استانداردهای موجود، می توان به یک رویکرد مطلوب مانند رویکرد معماری پایدار با شاخص های کلیدی جهت طراحی مجموعه های ورزشی دست یافت تا از هر نظر، پاسخ گوی نیازهای ورزشکاران و دیگر مراجعه کنندگان باشد.

معماری پایدار، مجموعه ورزشی، عوامل کالبدی، عوامل محیطی، عوامل ادراکی- معنایی.