عملکرد و بهره وری آب گندم در سامانه های آبیاری سطحی و قطره ای- نواری در شرق اصفهان

در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل کمبود میزان بارندگی و محدودیت آب امکان زیر سطح بردن تمام اراضی تحت کشاورزی فاریاب امکان پذیر نیست. به همین دلیل کشت های متراکم با روش آبیاری قطره ای که آب را در محدوده ریشه گیاه توزیع می کند می تواند گزینه مناسبی برای تولید و ارتقاء بهره وری آب باشد. اهداف این پژوهش شامل مقایسه عملکرد و بهره وری آب گندم در دو الگوی توزیع آب در آبیاری قطره ای- نواری و سطحی (آبیاری درجا) در آبیاری کامل و تنش رطوبتی در شرق استان اصفهان بود. تیمارهای آزمایشی شامل دو سامانه آبیاری (آبیاری قطره ای- نواری و سطحی) و سه سطح مختلف آبیاری (یک سطح آبیاری کامل (W۱)، دو سطح کم آبیاری شامل دور آبیاری دو برابر و عمق برابر با آبیاری کامل (W۲) و دریافت نصف مقدارآب در تیمار آبیاری کامل و آبیاری همزمان با آبیاری کامل (W۳)) بودند. در آبیاری سطحی آبیاری یکجا بدون رواناب با راندمان ۱۰۰ درصد اعمال شد. عملکرد در سطح آبیاری کامل در سامانه آبیاری قطره ای ۵۳۳۸/۴ کیلوگرم در هکتار و در سامانه آبیاری سطحی یکجا ۵۷۷۲/۸ کیلوگرم در هکتار بود. اعمال تنش در دو سامانه آبیاری نتایج متفاوتی به دلیلی تفاوت در الگوی خیس شدگی داشت. در سامانه آبیاری قطره ای بیشترین کاهش محصول در تیمار W۲ و در سامانه آبیاری سطحی بیشترین کاهش محصول در تیمار W۳ بود. همچنین، بیشترین شاخص بهره وری آب در سامانه آبیاری قطره ای ۱/۴۴kg/m۳ مربوط به تیمار W۳ و در سامانه آبیاری سطحی ۱/۴۶kg/m۳ مربوط به تیمار آبیاری W۲ بود. در سامانه آبیاری قطره ای مدیریت کم آبیاری دور ثابت عمق متغیر بهترین گزینه مدیریت کم آبیاری است. اما در آبیاری سطحی روش کم آبیاری دور متغیر عمق ثابت (به عبارتی حذف یک آبیاری یا افزایش دور آبیاری) بهترین گزینه مدیریت کم آبیاری است.

کلیدواژه ها:

Water use efficiency ، Trickle irrigation ، Drip-tape ، Cultivation pattern ، کارایی مصرف آب ، آبیاری موضعی ، قطره ای تیپ ، آرایش کاشت