زهرا خان محمدی - Departments of Soil and Water Research, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Training Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran.
محمد متینی زاده - Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.

حفظ پایداری اکوسیستم های جنگلی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک با پوشش غیرانبوه بستگی به حفظ کیفیت خاک دارد. بنابراین آگاهی از ویژگی های خاک های این مناطق می تواند در مدیریت آن ها نقش تاثیرگذاری داشته باشد. هدف از این پژوهش بررسی برخی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک تحت پوشش بنه (.Pistacia atlantica Desf) و بادام کوهی (ارژن) (Prunus orientalis (Mill.) Koehne) ذخیره گاه جنگلی تنگ خشک در شهرستان سمیرم بود. نمونه برداری از خاک رویین (۰ تا ۱۵ سانتی متر) زیر تاج پوشش گونه های بنه و بادام کوهی و بیرون از تاج (نمونه شاهد) به صورت تصادفی انجام شد. برخی ویژگی های شیمیایی (رسانایی الکتریکی، pH، نیتروژن کل، کربن آلی کل، پتاسیم، فسفر، آهن، روی، مس و منگنز قابل دسترس، کلسیم و منیزیم محلول، کربنات کلسیم معادل)، فیزیکی (چگالی ظاهری، بافت خاک، درصد رطوبت جرمی) و زیستی (تنفس پایه، تنفس برانگیخته، کربن زیست توده میکربی، پتانسیل نیتریفیکاسیون) خاک ها اندازه گیری شد. مقادیر رسانایی الکتریکی، کربن آلی و پتاسیم قابل دسترس در خاک زیر تاج پوشش درختان بنه و بادام کوهی به طور معنی داری بیش تر از خاک شاهد بود. عکس این روند برای عناصر فسفر، آهن و مس قابل دسترس مشاهده شد. میزان pH خاک تفاوت معنی داری بین زیر تاج پوشش با نمونه شاهد نداشت. میانگین درصد نیتروژن کل در خاک زیر تاج پوشش حداقل ۱/۴۶ برابر خاک شاهد به دست آمد. وجود تاج پوشش سبب کاهش معنی دار چگالی ظاهری خاک نسبت به خاک شاهد شد. مقادیر تنفس پایه و برانگیخته خاک در زیر تاج پوشش در مقایسه با بیرون تاج به طور معنی داری بیش تر بود، درحالی که بررسی مقادیر کربن زیست توده میکربی و پتانسیل نیتریفیکاسیون حاکی از افزایش معنی دار این ویژگی ها در خاک شاهد نسبت به زیر تاج پوشش بود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان بیان نمود که نوع گیاه و تاج پوشش آن، می توانند آثار متفاوتی بر ویژگی های خاک داشته باشند.

Soil biological properties, Soil organic carbon, Soil quality, Forest reserve., ویژگی های زیستی خاک, کربن آلی خاک, کیفیت خاک, ذخیره گاه جنگلی.