فرزانه ساسان پور - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران.
کمال رسولی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران.
ادریس قادری - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران.
وحید عیسی زاده - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران.
حدیث عزیزی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران.

تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین از جمله مهمترین مشکلات انسان در چند دهه اخیر به حساب می آید. به طوری که این تغییرات به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی انسان تاثیر زیادی گذاشته است. بحران های زیست محیطی موجود در ایران از جمله کمبود بارش، خشک شدن رودها، تالاب ها و دریاچه ها باعث بروز مخاطرات و آسیب پذیری طبیعی و انسانی شده است. در این میان خشک شدن دریاچه ارومیه به عنوان یک بحران ملی می تواند در ایجاد مشکلات و مخاطرات طبیعی و انسانی نقش مهمی را بازی کند. ناگفته پیداست که خشک شدن منابع آبی نه تنها بر حیات گیاهی و جانوری پیرامون خود تاثیر می گذارند بلکه بر روی تغییرات جمعیتی و بروز مشکلات و بحرا ن های اجتماعی منطقه اطراف اعم از مراکز روستایی و شهری موثر می باشند. در این راستا هدف این تحقیق تحلیل و شناسایی پیشران های کلیدی موثر بر اثرات زیست محیطی خشک شدن دریاچه ارومیه بر وضعیت پایداری زیستی کلانشهر تهران با رویکرد آینده پژوهی می باشد. روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. با استفاده از تکنیک دلفی، حجم نمونه را ۳۰ نفر از متخصصان و پژوهشگران مرتبط با موضوع تشکیل داده اند و داده های حاصله از طریق نرم افزار MICMAC مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص های مربوط به بعد مدیریت به صورت مستقیم و شاخص های مربوط به ابعاد محیط زیستی دریاچه ارومیه به صورت غیرمستقیم بیشترین تاثیر را بر وضعیت پایداری زیستی کلانشهر تهران خواهند داشت. همچنین در نهایت ۱۵ عامل کلیدی به عنوان پیشران های کلیدی اثرات زیست محیطی خشک شدن دریاچه ارومیه بر وضعیت پایداری زیستی کلانشهر تهران مشخص شدند.

آینده پژوهی، اثرات زیست محیطی، دریاچه ارومیه، پایداری زیستی، کلانشهر تهران