محمدرضا رفیعی - قاضی- دیوان عدالت اداری

رسیدگی به دعاوی، مراحلی دارد که از جمله باید به «یافتن حکم دعوا از سوی قاضی» و یا به تعبیر دقیق­تر، تعیین هنجار حقوقی قابل اعمال بر دعوای مورد رسیدگی اشاره کرد. یافتن درست حکم دعوا شرط لازم برای صدور رای صحیح است. اما این مهم غالبا آسان نیست و مراجع قضایی باید به مولفه­های مختلفی توجه داشته باشند که بر اساس دو وضعیت وجود یا نبود مصوبه متفاوت است. در وضعیت وجود مصوبه، از جمله مولفه­های دخیل اینها قابل ذکر است. واجد هنجار حقوقی بودن، قابل استناد و لازم­الاتباع بودن، معتبر بودن، مشخص بودن نسبت آن با مصوبات رقیب، فهم و تفسیر صحیح مصوبه. در صورت نبود مصوبه این مولفه­ها باید مورد توجه قرار گیرد: امکان یا عدم امکان رجوع به دیگر منابع، نحوه گزینش منبع قابل رجوع، نحوه استخراج هنجار از منبع منتخب، نحوه رفع تعارض احتمالی هنجارهای مستخرج و امکان یا عدم امکان اعمال بی­واسطه هنجار منتخب. البته هر یک از این مولفه­ها با چالشهایی همراه است. شناخت این مولفه­ها و چالشها، با تمرکز بر رویه دیوان عدالت اداری، هدف اصلی این نوشتار است که به روش توصیفی- تحلیلی انجام می­شود.

اصل ۱۶۷ قانون اساسی, یافتن حکم دعوا, رویه قضایی, دیوان عدالت اداری