محبوبه غلامی - مدرس دانشگاه فرهنگیان کرمانشاه

مهارت نوشتن یکی از مهم ترین و پیچیده ترین مهارتهایی است که در طی دوران ابتدایی به دست می آید. اهمیت بنیادی مهارت نوشتن زمانی آشکارتر می شود که بدانیم در جهان امروز گستره نوشتن و ابعاد پیچیده و متنوع آن فقط به رونویسی نشانه های نوشتاری و برگرداندن گفتار به نوشتار محدود نمی شود؛ بلکه فراتر از آن ، نوشتن فعال یا خلاق است که از جمله تحولاتی است که در قلمرو آموزش نوشتن به شکل جدی مطرح است و واژه از جمله مفاهیم اساسی در مهارت نوشتن به طور اخص و موضوعات اساسی برنامه درسی فارسی به طور اعم می باشند. در کشور ما زبان فارسی تنها زبانی است که در مدارس ،دانشگاه ها و ادارات به طور رسمی کاربرد دارد؛ این در حالی است که کشور ما یک کشور چندزبانه می باشد. بسیاری از معلمان دانش آموزان دو زبانه ، خود دو زبانه هستند و میزان تسلط آن ها در مهارت های زبان فارسی به ویژه مهارت نوشتن ضعف هایی دارد که نمی توان از آن ها چشم پوشی کرد. کاربرد غیرطبیعی و نادرست بسیاری از اقلام واژگانی از طرف دانشجو معلمان دوزبانه رشته آموزش ابتدایی که قرار است در آینده ای نزدیک معلم ابتدایی در مناطق دوزبانه شوند، نویسنده را بر آن داشت تا خطاهای گزارش های کارورزی دانشجو معلمان را تحلیل و طبقه بندی کند. از آنجایی که خطاها شواهدی از چگونگی فرآیند یادگیری و فراگیری زبان برای محققان فراهم می سازد و نشان می دهد که زبان از چه راهکارها و روش هایی برای یادگیری زبان دوم بهره می گیرد، اهمیت بررسی این خطاها روشن می شود. این پژوهش به تجزیه وتحلیل خطاهای واژگانی ۲۴ نفر از دانشجو معلمان رشته آموزش ابتدائی مرکز دخترانه شهید صدوقی کرمانشاه پرداخته است . از هر دانشجو ۴ گزارش مورد بررسی قرار گرفت .روش انجام پژوهش توصیفی بوده و با الهام از تقسیم بندی جیمز (۱۹۹۸) به طبقه بندی انواع خطاهاو کشف منشا یا عامل خطاهای واژگانی این اقلام واژگانی پرداخته و نوع خطاها نیز مشخص شد. نتایج نشان داد که بسامدوقوع خطاهای بین زبانی بیشتر از خطاهای درون زبانی است . همچنین ، خطاهای واژگانی صوری با حدود ۷۶ درصد وقوع ،بیش از خطاهای واژگانی معنایی بیشترین تعداد را داشتند. با توجه به نتایج به دست آمده باید توجه ویژه به دانش محتوایی دانشجومعلمان دو زبانه شود و این دانشجو معلمان پیش از گذراندن واحدهای مربوط به روش تدریس زبان فارسی باید به دانش محتوایی زبان فارسی تجهیز شوند تا با تلفیق این دو دانش بتوانند در آموزش زبان فارسی موفق باشند.

تحلیل خطا، خطای واژگانی ، تحلیل محتوا، زبان فارسی