علی دست مرد - کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی از دانشگاه پیام نور واحد مشهد

مجازات اعدام ، از جمله مجازات هایی است که در سال های اخیر، باچالش هایی در حوزه نظر و عمل مواجه بوده است . به لحاظ نظری ،دانشمندانی چون بکاریا، در رساله جرایم و مجازات ها و پیروانش ،این مجازات را خلاف نظریه قرارداد اجتماعی می دانند; هر چنددانشمندان بزرگ دیگری چون بنتام ، روسو و منتسکیو با وی هم عقیده نیستند و پاسخ های محکمی به او دارند. این بحث آن قدر جدی است که در سطح سازمان های بین المللی و مهم ترین آن ، یعنی سازمان ملل نیز مطرح شد.در ۲۰ نوامبر ۱۹۵۹ مجمع عمومی سازمان ملل ، در چهاردهمین دوره کاری خود، به موجب تصمیم ۱۳۹۶ به شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ماموریت داد، تا درباره اعدام و قوانین مربوط به آن و طرز عمل مطالعه کند. نتایج و آثار ابقا و الغای مجازات اعدام را در زمینه جرم شناسی بررسی کند. مارک آنسل مستشار دیوان کشور فرانسه و مدیربخش حقوق تطبیقی پاریس ، گزارشی را درباره مجازات اعدام مطرح کرد که بعدها در سال ۱۹۶۲ منتشر شد. وی با ارائه ارقام و آمار نتیجه می گیرد که (تمایل جامعه جهانی به سمت الغای مجازات اعدام وجایگزین ساختن آن به وسیله زندان و اقدامات تامینی و تربیتی است ). البته واژه جامعه جهانی تا چه اندازه شامل کشورهای اسلامی می شود، معلوم نیست ، چرا که حقوق اسلامی و کشورهای اسلامی با این مجازات دوستی نزدیکی دارد. نگرش آنسل و دیگر مخالفان اعدام درمیثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ تاثیرگذاشت که به تایید نگرش لغو اعدام منجر شد و اجرای اعدام را درکشورهایی که این مجازات را لغو نکرده اند به صورت محدود به موارد وشرایط خاص قبول کرد. البته گرایش افراطی ، بیش از حد و دیکتاتورگونه به مجازات اعدام نیز مذموم است ; ولی آیا می توان این مجازات رابه طور کلی غیر کارآمد و غیر انسانی دانست ؟ بسیاری علمای اخلاق در مغرب زمین ، در مورد این مجازات اختلافات عمیقی دارند، همچنان که برای نمونه در کتاب (مباحث جاری اخلاق کاربردی ) نوشته کوهن و ولمن به اختلاف پویمن وناتانسون در این زمینه ، اشاره شده است .از لحاظ عملی نیز بین کشورهای جهان ، رویکردهای متفاوتی ملاحظه می شود. برخی کشورهای جهان همچون اعضای اتحادیه اروپابه محدود کردن این مجازات پرداخته اند. برخی دیگر آن را به کلی لغوکرده اند (همچون کشورهای اسکاندیناوی و اتریش و... برخی دیگر هم بر پرفائده بودن مجازات اعدام تاکید داشته ، بر عقیده خود پا برجاهستند.

اعدام، مخالفان، موافقان، اجرای مجازات