آرمین منصوری - دانش آموخته دکتری دانشگاه قم،قم،ایران
عباسعلی سلیمانی خشاب - استادیار گروه روان شناسی، دانشکده و پژوهشکده علوم اجتماعی و فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)
سیدعبدالرسول علم الهدی - استادیار گروه روان شناسی، دانشکده و پژوهشکده علوم اجتماعی و فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)

جامعه ایران بعد از انقلاب اسلامی برخوردار از هویتی انقلابی است که در نهادهای آن و به خصوص آموزش وپرورش ظهور می یابد. ارزیابی هویت دانش آموزان بر اساس ارزش های انقلاب اسلامی و بررسی نقش هویت دینی و ملی در هویت انقلابی آنان، هدف این پژوهش است. روش این تحقیق آمیخته بوده و دو مرحله کیفی و کمی دارد؛ در مرحله اول، تحلیل محتوای ارزش های انقلاب اسلامی از بیانات امام خامنه ای (مدظله العالی) و در مرحله دوم، ارزیابی هویت دانش آموزان بر اساس این ارزش ها صورت گرفته است. ماهیت تحقیق در مرحله اول از نوع تحلیل محتوا بوده و با روش کتابخانه ای انجام شده و ماهیت آن در مرحله دوم از نوع همبستگی و به روش پیمایشی بوده و ابزار این مرحله، پرسش نامه تعدیل شده غریب­زاده و حسین پور (۱۳۹۸) می باشد. چهارچوب نظری این پژوهش منبعث از تطبیق نظریه جهت گیری هدف بلوم با ارزش های برگرفته شده از دیدگاه های مقام معظم رهبری است. جامعه ی آماری شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه دوم کشور و مشغول به تحصیل در سال ۱۳۹۸-۱۳۹۷ بوده اند. حجم نمونه، متشکل از۱۹۱۵ نفر بوده و نمونه گیری در ابتدا به روش در دسترس هدفمند و در گام دوم خوشه ای تصادفی بوده است. نمونه گیری در پنج کلانشهر تهران، تبریز، مشهد، اصفهان و شیراز صورت گرفته است. نتایج نشان می دهند که میانگین هر سه هویت از میانگین مفروض (۵/۲) بالاتر بوده اما هویت های دینی و ملی از حد متوسط (۳) بالاتر و هویت انقلابی از حد متوسط پایین تر است. همبستگی مثبت و معنی داری میان این سه هویت مشاهده می شود و نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که گرایش های شناختی (β=۰/۰۱۲) و عاطفی (β=۰/۰۴۷) هویت دینی توانایی پیش بینی هویت انقلابی را ندارند بر اساس یافته های حاصل، اگر شناخت از دین یا تعلق عاطفی نسبت به دین بیشتر باشد، نمی توان گفت قطعا هویت انقلابی مطلوب است؛ اما اگر عمل نسبت به دین تحقق یابد، هویت انقلابی در سطح مطلوبی خواهد بود. همچنین هرچه شناخت نسبت به مسائل ملی افزایش می یابد، هویت انقلابی کاهش می یابد.

آموزش و پرورش, هویت دینی, هویت ملی, هویت انقلابی