حامد غلامی - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری(گرایش محیط زیست)، دانشگاه آزاد اسلامی اسلامشهر

پس از گذشت چندین دهه از تهیه طرح ها و برنامه هائی که ماحصل آنها استفاده از الگوهای رایج در ساخت و ساز شهری درکشورهای مختلف است، انتظار بر این بود که شهرها براساس اصول و قوانین صحیح بنا شده و با توجه به قابلیت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و منطقه ای رشد و توسعه یابند. ولی متاسفانه این الگوها نه تنها نتوانستند به نیازهای واقعی شهرها پاسخ دهند بلکه عموما موانع و مشکلاتی را نیز دامن زدند مجموع عوامل شهرسازی هر کشور تابعی از نظام های حاکم بر آن جامعه است و اگرچه در برنامه ریزی شهر ی، کشورها از الگوهای نسبتا مشابه و مشخصی پیروی کرده و ابزارهای مورد نیاز را مطابق با قواعد کلی شهرسازی تهیه و تنظیم می کنند(مزیتی، ۱۳۷۷). ولی به علت ساختارهای متفاوت سیاسی و اقتصادی- اجتماعی موجود در هر کشور ویژگی های متفاوتی، آنها را از یکدیگر متمایز می سازد(قریب، ۱۹۸۰). بنابراین، موضوع بررسی الگوهای برنامه ریزی و تهیه طرح های توسعه شهری را نمی توان به صورت موضوعی مجزا و منفرد بررسی کرد، زیرا این نوع برنامه ریزی یکی از سطوح برنامه ریزی کالبدی است که سیاست های آن باید به طور کامل با سیاست های فضای سطوح بالاتر انطباق داشته باشد(سعید نیا، ۱۳۷۹). بنابراین مسائل و مشکلات موجود به ویژه در شهرها نشانگر عدم تحقق مشخصه­های توسعه پایداری در آنهاست. به طوری که جغرافیای شهری در این وضعیت ابعاد و قلمروهای تازهای می­یابد و با بررسی مسائل مهم شهرهای جهان سوم، عدالت اجتماعی، کیفیت دسترسی مردم شهرها به نیازهای اساسی، حوزه­های اجتماعی و غیره، ضمن ارزیابی و تحلیل فضایی از مشخصه­های توسعه پایداری در مناطق و حوزه­ های شهری، سعی دارد کمک کند تا محیط زیست شهری مناسبی برای ساکنان شهرها فراهم شود.

برنامه ریزی، طرح های توسعه، محیط زیست