حمیدرضا شعیری - استاد زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

سبک زندگی فرآیندی نشانه­–­معنایی است که چهار مرحله برای تحقق آن لازم است. در مرحله اول با جوامعی مواجه هستیم که از طریق ساختارهای هویتی شان قابل شناسایی هستند. همین ساختارهای هویتی هستند که یکی از مولفه­ های مهم  سپهرهای نشانه­ ای به شمار می­روند. این­ها شرایط عمومی شکل­گیری فرآیند سبک زندگی هستند. در مرحله دوم با شیوه­ های حضور اجتماعی مواجه هستیم. این شیوه­ های حضور همان اشکال بوشی حضور هستند که بر اساس مجموعه ه­ای از باورها و تجارب ارزشی عمل می­ کنند. باورها و ارزش­ها خود بر اساس فرآیند راستایی آزمایی و مشروعیت گفتمانی تحقق می ­یابند. این همان چیزی است که از پیش شرط­ های اصلی سبک زندگی به شمار می ­رود. در مرحله سوم سبک زندگی بر اساس روابط هم­نشینی (شیوه­ های استمرار، لنگر­اندازی و تثبیت یک شکل)، جانشینی (گزینش یک شکل و ترجیح آن به دلیل همجواری و همسانی با شکلی دیگر) و ساختارهای ارزشی شکل می ­گیرند. این سبک­های زندگی که دارای تکیه ارجاعی در شیوه ­های حضور اجتماعی هستند، همانند زبان ثبت شده در حافظه جمعی می­ مانند که می ­توانند مورد استفاده قرار گرفته و استمرار سبک زندگی را شکل دهند.  در مرحله چهارم، با سبک زندگی مواجه هستیم که در تلاقی با شیوه­ های حضور اجتماعی به وجود می ­آیند. در واقع، نقش­پذیری کنش­گران اجتماعی و پافشاری بر این نقش­ها بر اساس همان باور و ارزش از طریق لنگر­اندازی در درون سبک میسر می­ گردد. نکته­ مهم این است که در این چهار مرحله، انسان به عنوان محور اصلی عبور از وضعیت بسیار کلی و ناپایدار به وضعیت خاص و نقش یافته عمل نموده و  به عنوان امری نشانه ­ای یا بخشی از فرایند نشانه­–­معنایی در چالش با باورها و ارزش­ها قرار دارد. پرسش مهم این است که چگونه انسان می­ تواند در چالش مستمر با باورها و قرار گرفتن در فرآیند راستایی آزمایی، یک سبک زندگی را به سبک زندگی دیگر تغییر دهد؟

فرآیند نشانه- معنایی, شیوه حضور اجتماعی, سبک زندگی, ساختارهای هویتی