حیدر گودرزی - دانش آموخته سطح سه رشته علوم و معارف قرآن، موسسه تخصصی امام سجاد (ع)، حوزه علمیه خراسان.
سیدعلی سجادی زاده - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد.

خداوند متعال در آیه ۳۵ سوره نساء یکی از روش های جلوگیری از فروپاشی نهاد خانواده را در شرایط بحرانی و اختلاف بین زوجین وضع و امضا کرده است که با به کارگیری واقعی و صحیح این روش، زیربنای بنیادین جوامع خدامحور، یعنی خانواده حیاتش ادامه دار خواهد شد. این روش قرآنی «حکمیت غیرقضایی» و «صلح و سازش خویشاوندی» بدون مراجعه به دستگاه قضایی است. در حقیقت گام اول در شناخت نهاد خانواده بررسی واژه های آیه شریفه است؛ اما به سبب حجم بالای محتوای تمام واژه های آیه، در این جستار فقط واژه های کلیدی «شقاق» و «حکم» و «اهل» موردبررسی لغوی، تفسیری و فقهی قرار می گیرند. در اثر بی توجهی یا توجه سطحی به معانی این واژه ها مشکلاتی، نظیر به کارگیری واژه «نشوز» در تعریف «شقاق» یا استعمال آن به جای «شقاق» (در غیر تعریف) و بیان واژه «داور» به جای «حکم» رخ می دهد؛ به طوری که در اکثر کتب و پژوهش های حقوقی و حتی در مواد قانونی، با اینکه پدیدآوردندگان آثار برای هر نهادی از آن ها تعریف و شرائط خاصی قائلند، این واژه ها به جای یکدیگر به کار گرفته شده اند. همچنین گفته می شود «محکمه صلح خانوادگی» یا اینکه حکم از خانواده زوجین باشد؛ در حالی که معنای کلمه «اهل» این نیست؛ بلکه معنای صحیح و جامع افراد این واژه «صلح و سازش خویشاوندی» است.

آیه ۳۵ سوره نساء, حکم, حکمیت, شقاق, اهل