فراز سلطانی - استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک، اراک
سعید مجدی فر - استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک، اراک
محسن همتی چگنی - استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی علوم زمین، دانشگاه صنعتی اراک، اراک
حسنا دارابی - دکترا، گروه مهندسی فراوری مواد معدنی، دانشکده فنی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

معدن سینقان در فاصله ۲۵ کیلومتری شهرستان دلیجان (استان مرکزی) شواهد مهمی از کانسنگ اکسیدهای آهن حاوی مس، طلا و عناصر نادر خاکی (REE) را نشان داده است. در تحقیق حاضر، نمونه کم عیار معدن از زون آلبیتی حاوی ۶۹/۰ درصد مس و ۲۲۳، ۱۸۶ و ۵۵ گرم در تن سریم، لانتانیم و نئودیمیم فرآوری و با نتایج همبستگی عناصر در نمونه های ژئوشیمیایی مقایسه شد. سریم، نئودیمیم و لانتانیم بیشترین همبستگی را با یکدیگر و با عنصر توریم نشان دادند. ضریب همبستگی REE سبک با فسفر غالبا منفی بوده است. نتایج لیچینگ با سولفات آمونیم نشان داد که رخداد REE در نمونه به صورت جذب روی کانی های رسی نیست و بررسی ضریب همبستگی REE با آلومینیم و سدیم در نمونه های ژئوشیمیایی نیز موید این موضوع بوده است. نتایج لیچینگ با H۲SO۴ نشان داد که امکان لیچینگ انتخابی مس وجود دارد. راندمان کم لیچینگ با H۲SO۴، HCl و HNO۳ و در نهایت، راندمان لیچینگ ۹۶ درصد سریم و لانتانیم در شرایط پخت اسیدی نشان داد که بخش قابل توجهی از REE در قالب کانی های مقاوم است. نسبت عیار REE در کنسانتره مغناطیسی نزدیک به آهن است. مطابق آنالیز همبستگی عناصر در نمونه های ژئوشیمیایی، همبستگی کلسیم با REE در محدوده ۲/۰- تا ۳/۰- است. در آزمایش فلوتاسیون نیز علیرغم اینکه کلسیم ۵/۳ برابر در کنسانتره افزایش عیار داده است، این افزایش برای REE کمتر بوده است. از نتایج این تحقیق می توان در موارد مشابه به ویژه در مطالعات مراحل اولیه اکتشاف و امکان سنجی فرآوری استفاده کرد.

پی جویی ژئوشیمیایی, امکان سنجی فرآوری, عناصر نادر خاکی, معدن سینقان