هوشنگ هندی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
ناصر اقبالی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
رحیم سرور - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات، تهران، تهران
زهرا پیشگاهی فرد - استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده     سرزمین کوهستانی استان مازندران از قرون اولیه اسلامی پذیرای امام زادگانی بود که از ظلم و جور دستگاه خلافت به دامن آن پناه برده و یا برای اشاعه دین به این دیار آمده بودند. بر این اساس تعداد ۱۰۶۲ بقعه و مکان مذهبی در این استان وجود دارد که تعداد ۱۷۴ مورد از آنها در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بررسی های انجام شده بر اساس مستندات تاریخی نشان میدهد که تاکنون فقط شجره نامه ۲۳۸ بقعه مذهبی این استان به اثبات رسیده و دارای سند معتبر می باشد و ۸۲۴ بقعه مذهبی استان فاقد شجره نامه معتبر می باشند. با توجه به اینکه در سراسر این استان بقعه مذهبی وجود دارد، لذا این بقاع متبرکه تاثیر فرهنگی و اجتماعی فراوانی در بین مردم ایجاد نموده است و مردم شیعه مذهب استان نیز در عمل این موضوع را پذیرفتهاند، چون در هنگام مشکلات و گرفتاری ها به مکان های مذهبی پناه برده و حتی کراماتی نیز از آنها نقل کرده اند و قبور شهدا و مومنین را در جوار این اماکن مذهبی قرار داده اند. از نظر معماری نیز می توان گفت که این بقاع متبرکه در دوره های مختلف و به سبک های متفاوت از یکدیگر ساخته شده و تقریبا آثار قدیمی این اماکن از بین رفته و بسیاری از این بقاع بازسازی شده اند و هیات های امناء در بیشتر بقاع متبرکه استان فعالیت می نمایند. بنابراین هدف از این مقاله بررسی وتبیین بقاع متبرکه استان مازندران ونقش فرهنگی - اعتقادی آنها می باشد که با روش توصیفی – تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانهای نگاشته شده است

واژگان کلیدی: اماکن متبرکه, مسائل فرهنگی, مسائل اجتماعی, امام زاده, بقعه